Узбекистон Республикасининг «Давлат тили ҳақида»ги Қонуни, «Лотин ёзуви асосидаги ўзбек алифбосини жорий этиш тўгрисида»ги Қонуни, ўзбек тилининг асосий имло қоидалари

Кирилл ва лотин графикалари асосидаги ўзбек ёзувларининг имло қоидаларидаги айрим тафовутлар
Рус графикаси асосидаги ўзбек ёзувининг имло қоидалари (орфографияси) 1940 йилнинг 4 июлида янги алифбо бўйича ҳукумат комиссияси томонидан, унинг қайта ишланган ва такомиллашган сўнгги варианти эса 1956 йилнинг 4 апрелида ўзбекистон ССР Олий Совети Президиуми томонидан тасдиқланган эди. Ана шу сўнгги вариант ҳозирги амалдаги ёзувимизнинг имло меъёрларини белгилаб берувчи асосий ҳужжатдир.
Юқорида айтганимиздек, лотин графикаси асосидаги янги ўзбек ёзувининг асосий имло қоидалари 1995 йилнинг 24 августида ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 339-сон қарори билан тасдиқланган.
Мана шу иккала “Қоида“ларни ўзаро қиёслаш натижасида уларнинг тузилиши ва мазмунида қуйидаги тафовутлар борлиги аниқланди. Қуйида биз ана шулар ҳақида сўз юритамиз:

Кирилл ёзуви	Лотин ёзуви
1. қовун, совун, тарвуз, тасаввур, қувур каби сўзларда олдинги бўғинда о, а, у унлиларидан кейин в ёзилади.	1. Фақат о унлисидан кейинги ёпиқ бўғинда у ёзилади: qovun, sovun. Tarvuz, quvur каби сўзлар киритилмаган.
2. Қоидалаштирилмаган	2. Uz – uzuq, yut – yutuq. Лекин: uyushiq, burushiq, uchuriq.
3. Шовул, овул, қувур; шовилламоқ, ловилламоқ, ғувилламоқ.	3. Shovullamoq, lovullamoq, g’uvullamoq.
4. Чўмилтирмоқ, севинтирмоқ, томиздирмоқ, оқиздирмоқ.	4. Жарангли ундош блан тугаган бир бўғинли сўзларга (kel дан бошқа), z билан тугаган сўзларга dir қўшилади, бошқа ҳолларда tir қўшилади: quvdir, kuldir, o’tkazdir; kestir, uyaltir, tiktir.
5. Боғ - боққа, тоғ - тоққа, барг - баркка, тег – теккан.	5. 37-қоиданинг в банди. tokka, bukkan; qishloqqa, achchiqqina; bog’ga, tog’ga; bargga, sig’guncha.
6. Торткиз, тошқин, ўткир, чопқир, ўтказ, топкин	6. Фақат k ёки g билан тугаган сўзларда жарангсизлашади: tortgin, topgin.
7. ҳаво ранг, дутор бўйин, бодом қовоқ, оромбахш, буғдойранг, сўз боши	7. Деярли барча қўшма сўзлар қўшиб ёзилади: bug’doyrang, sovuqmijoz, devsifat, jigarrang, bodomqovoq, so’zboshi
8. Туну кун, ёшу қари, кечаю кундуз, еру осмон	8. Tun-u kun, yosh-u qari, kecha-yu kunduz, yer-u osmon
9. Нуқтаи назар, таржимаи ҳол, ойнаи жаҳон	9. Nuqtayi nazar, tarjimayi hol, oynayi jahon
10. 1991 йил 1 сентябрь 5-синф, 60-йиллар, 1-кун, XXI аср	10. 1991-yil 1-sentabr 5-sinf, 60-yillar, 1-kun, XXI asr