Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

lex Julia de maritandis 
ordinibus
(тахминан милоддан аввалги 18 ва милодий 4-йиллар 
орасида қабул қилинган) ва
lex Julia de adulteris
(милоддан аввалги 
18 йилда қабул қилинган)) ҳам никоҳга тўсиқ бўлувчи бир қатор 

---

80 
шартлар киритилган: озод фуқаро билан озодликка чиқарилган ёмон 
ахлоқли аёл ўртасида, сенаторлар ва либертинлар ўртасида, 
сенаторлар ва санъаткор аёллар ўртасида, кейинчалик ҳомий эркак ва 
ҳомийликка олинган аёл ўртасида, провинция ҳукмдори ва шу 
провинцияда яшовчи аёл ўртасида, оила қурмаслик қасамини 
келтирган шахслар ўртасида, аввалги никоҳда умр йўлдошига хиёнат 
қилганлар ўртасида, шунингдек, ҳарбийлар учун никоҳга киришиш 
ман қилинган. 
Бу тўсиқ ва тақиқлашларга қарамай тузилган никоҳ ҳеч қандай 
оқибатларни келтирмасдан бекор қилинган. 
4-
§. 
Sponsalia – унаштириш 
Никоҳдан олдин унаштириш маросими ўтказилган бўлиб, никоҳга 
киришувчилар ўзаро бир-бирларига никоҳ қуриш тўғрисида ваъда берганлар: 
«sponsalia sunt mentio et repromissio nuptiarum futurarum» ва бир-бирларига 
совға-саломлар тақдим этганлар. Қадимги ҳуқуқ бўйича унаштириш 
томонларнинг paterfamiliasлари ўртасида 
sponsio
шаклида ўтказилган. Бунда 
томонлар никоҳ маросими ва тўй тўғрисида келишувга келганлар. Аввал 
келин ва куёвнинг патерфамилиаслари унаштириш маросимини ўтказганлар, 
келин ва куёв бу маросимда қатнашиши мумкин бўлган. 
Sponsalia
асосида 
қадимги даврда тузилган келишувга мувофиқ, томонлар никоҳ қуриш 
мажбуриятини олганлар. Никоҳга киришиш эркин бўлгандан кейин бундай 
мажбурият барҳам топган: «matrimonia libera esse debent». Кейинчалик, бу 
келишувга асосан, никоҳ қуриш мақсадидан қайтган томон айбсиз тарафга
етказилган маънавий зарарни қоплаган ва, айни вақтда, берган совғаларини 
қайтариб олиш ҳуқуқидан маҳрум бўлганлар. 
Классик даврда ва ундан кейин унаштириш ноформал шаклда тузилган. 
Унда томонлардан биронтаси турмуш қуриш мақсадидан қайтса, у ҳолда
жабр кўрган томонга маънавий зарар қоплаш учун маълум миқдорда пул 
берилган, бу ҳаракатлар стипуляция ёки закалат бериш (arra sponsalicia) йўли 
билан амалга оширилган.