Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Никоҳ қуриш усуллари.
Ҳуқуқий жиҳатдан тан олинадиган никоҳ 
қонунда белгиланган усулларда қурилиши шарт бўлган. Бу усуллар 
аҳолининг турли табақалари учун турлича амалга оширилган. 
Қадимги даврда никоҳ куёв томонидан келинни олиб қочиб (raptus 
mulierum) кетиши билан тузилган. Кўп утмай никоҳ келинни сотиб олиш 
–
coemptio
шаклида тузилган. Бунда келиннинг paterfamiliasи 5 гувоҳ ва
libripens 
–
 
тарозибон иштирокида келинни куёв ва унинг paterfamiliasга
берган, кейин куёв ва унинг оила бошлиғи олди-сотди жумлаларини айтиб, 
келин учун нарх беришган. Бундай маросимдан кейин никоҳ қурилган деб 
ҳисобланган. Никоҳ қуришнинг бу шакли келинлар сотилмай қўйилгандан 
кейин ҳам давом этган, фақат келин учун нарх сифатида рамзий маънода
майда танга берилган ва никоҳ маросими рамзий шаклда ўтказилган. 

---

81 
Никоҳнинг қонунда белгиланган яна бир кўриниши
confarratio
бўлиб, 
Рим 
жамиятининг 
патриций 
табақаси 
вакиллари 
ўртасида
диний маросим шаклида ўтказилган. Маросим келин-куёв, уларнинг 
paterfamiliasлари, понтифик ва 10 гувоҳ иштирокида ўтказилган. Маросим 
қатнашчилари Юпитерга қасамёд қилишган ва келинни куёвнинг уйига 
кузатишган. Куёв келинга пешвоз чиқиб, унинг қўлига олов, сув ва нон 
берган, буларни куёвнинг қўлидан олган келин эса: «ubi tu Gaius, ibi ego
Gaia» – «сен қаерда бўлсанг, Гай, мен ҳам ўша ерда, Гая» деган жумлани 
айтган. Никоҳнинг бу тури Гай давридан маълум бўлиб, айрим руҳонийлар
шу никоҳда туғилган фуқаролардан сайланган эди. 
Никоҳ қуришнинг энг оддий ва кенг тарқалган шакли
usus
бўлиб, 
аҳолининг камбағал плебей қатламлари орасида тузилар эди. Бунда аёл 
киши эрининг уйига никоҳсиз ва тўйсиз кўчиб келган ва конкубинатдан