Узбекистон республикаси олий ваурта махсус таълим вазирлиги

J A M I: 28 soat

28

AMALIY MASHG’ULOTLAR

№	M A V Z U L A R	so-at
1.	Kirish. “Kompyuter lingvistikasi” fanining tarkibiy qismlari, maqsadi va vazifalari, bu fanning o’zbek tilshunosligi uchun ahamiyati.	2
2.	Matematik mantiq asoslari. Mulohazalar algebrasi. Mantiqiy amallar va formulalar. Tilshunoslikda aksiomatik nazariya. Test topshiriqlari bajarish (1-10-savollar).	2
3.	O’zbek, rus va ingliz tillari grammatikasining qiyosiy tahlili va tillarni formal jihatdan qiyosiy nahlil qilish usullari. Dunyo miqyosidagi kompyuter lingvistikasiga oid yangi tadqiqotlar haqida. Test topshiriqlari bajarish (11-20-savollar).	2
4.	So’z turkumlarini formallashtirish. Ot, sifat, fe’l, olmosh, ravish va son so’z turkumlarini formallashtirish usullari. Lingvistik masalalarni matematik usullar bilan yechish yo’llari. Evropa va Rossiyadagi kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqotlar.	2
5.	Gap bo’laklarini formallashtirish usullari. Ega, kesim, aniqlovchi, to’ldiruvchi va hol turlarini formallashtirish usullari. Kompyuterda lingvistik masalalarni matematik usullar bilan yechish muammolari. Turkologiya va o’zbek tilshunosligidagi kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqotlar.	2
6.	So’z birikmalari va gap turlarini formallashtirish usullari. Eng kichik sodda gap va uning modeli (qolipi) haqida tushuncha (WRm). Test topshiriqlari bajarish (21-30-savollar).	2
7.	O’zbek tili grammatikasining formulalari, aksiomalari, teoremalari haqida mashqlar. Avtomatik tarjima yo’nalishining tarixi. Tarjimon dasturlar. Avtomatik tarjima yo’nalishining zamonaviy holati va istiqboli.	2
8.	O’zbek tili grammatikasining aksiomatik modeli haqida. Tabiiy tillarning kompyuter lug’atlari. Tub so’zlar lug’atlari haqida. Kompyuter leksikografiyasiga oid asosiy tushuncha va terminlar. Tabiiy tillarning kompyuter lug`atlari. O`zbek tilining tub so`zlar lug`atlarini kompyuterda yaratish muammolari.	2
9	Funksiyalar. Mulohazalar algebrasining qo’llanilishi. Aksiomatik usul haqida. Matematik statistikaning ma’lumotlar bazasini yaratish. Til o’rgatuvchi avtomatlar uchun nutqiy materiallarni tayorlash, o’quv dasturlarini yaratish. Test topshiriqlari bajarish (31-40-savollar).	2
10	Predikatlar va kvantorlar. Predikatlar algebrasining tili. Aksiomatik nazariya haqida tushuncha. Lingvistikaning formal nazariyasi. Avtomatik tahrir yo’nalishining vujudga kelishi va uning dunyo tilshunosligidagi rivoji. Avtomatik tahrir dasturlarini yaratish tamoyillari. Avtomatik tahrir uchun ma’lumotlar bazasini yaratish.	2
11