Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги узбекистон республикаси фанлар акаде


- кабилар, гулли усимликларга хос аждодларга — лулли-



Download 4,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/93
Sana25.02.2022
Hajmi4,93 Mb.
#304750
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   93
Bog'liq
Yuksak o'simliklar sistematikasi

- кабилар, гулли усимликларга хос аждодларга — лулли-
лар деб кушимна бс^ыш, яъни би£ бугры хизимдаги би^-
ликларга икки хил кушимча беришни талабга жавоб Сера
олмайди деб уйлаймиз. Шу бсхис -гуллилар кушимчаои-
ни бирликлар учун кулламасликни тавсия этамиз.
Гулли усимликларга мансуб йирик систематик бирлик-
ларни ёзишда акад А Л.Тахтаджяннинг «Магнолиофита*
номли 19S7 йили нашр этилган монографиясига амал
килишни ма-ксадга мувофик; деб биламиз. Ана шу китобда
усимликларнинг систематика, филогения, тизими ва гео-
графияси хамда ботаника номенклатураси коидаларига оид
жиддий узгаришлар келтирилган. Шунингдек, бир нечта
оипалад яыги оиладарса ажратитгган. Масалан, Лоладошлар
оиласи 7 та мустакдл оилага булинган ва б. (1-жадвал).
1-жадвал
АМ1АЛДАГИ ВА «АЖРАТЙЛГАН ОГО1АЛАРНИНГ
ИЛМИЙ ВА УЗБЕКЧА НОМЛАРИ

А м а л д а г и о и л а л а р
А ж р а т и л га н о и л а л а р
[
A m a ry liid a c ta e -
(н а р г и с д о ш л а р )
lx io lirid a c e a c - (Ч у ч м о ы а д о ш д а р )
2
C a m p a u la c e a e -
(К У н к и р о ц гу л д о ш л а р )
S p h e n o c lM c a a e - ( Н а ш т а р б а р г д о ш л а р /
3
G e ra n ia c e a e -
(Е р о и г у л д о ш л а р )
B ie tx rtte in ia c e a e - (К о к т е п а р д о ш л а р )
4
L ilia c ea e - (Л о л а д о ш л а р )
A llia c e ae - П н й зд о ш л ар
• 
A s p a ra g ac e a e - С а р с а б и л д о ш л а р
A sp h o d e lac e a e - Ш и р а ч д о ш л ар
C o n v a lla ria c e a e - М а р в ар и д гу л д о ш л а р
H y a c in th a c e a e - Х н а ц е н тд о ш л а р
M e la n th ia c e ae - С а р н ж о н д о ш л а р
5
М о га с еа е - Т у т д о ш л а р
C a n n a b a c ea e - Н а ш а д о ш л а р
6
P a p a v e ra c e a e -
К у к н о р д о ш л а р
F u m a ria ce a e - Ш о та р а д о ш л а р
Н у р е с о а с е а е - Б ? ги м м е в а д о ш л а р
7
P o ly p o d ia c e a e -
(У зб е к и с т о н д а у ч р а м а й д и )
A d ia n th a c e a e - С у в с у м б у л д о ш л а р
A th y ria c e ae - К и р к ч у л о ц д о ш л а р
S in o p te n d a c e ae - Ч е ти с п о р а д о н д о ш л а р
8
R a n u n c u la c e a e -
А й и к т о в о н д о ш л а р
P a e o n e ac e a e - С а л л а гу л д о ш л а р
9
S a x ifra g a c e a e -
Т о ш ё р а р д о ш л а р
G ro ssu la ria c e a e - К о р а ^ а т д о ш л а р
P a rn assiia c e ae - М н н гу р у гд о ш л а р
10
Z y g o p h illa c e a e -
Т у я т о в о к д о ш л а р
N itra ria c e a e - О ц ч ан га л д о ш л а р
P e g a n a c e a e - И с и р и е д о ш л а р
T e tra d iclid ac e a e - Ч о р ч а н о а д о ш л а р
www.ziyouz.com kutubxonasi


Ажратилган оилалар билан бир кдторда кушилган оила- 
лар 
бор. Масалан, Orobonchaceae (шумриядошлар) 
оиласи. Scrophulariaceae (Сигиркуйрукдошлар) оиласига, 
Limoniaceae оиласи Plumbaginaceae (кермакдошлар) оила­
сига, Monotropaceae ва Pyrolaceae оилалари Ericaceae (Эри- 
кадошлар) оиласига кушилган.
Ботаника номенклатураси коидаларига амал килин- 
ган х°лда айрим оилаларнинг номларини туркумларга 
асосланиб ёзиш тавсия этилади.
Кридага кура Cruciferae (Крестгулдошлар) оиласини 
Brassicaceae (Карамдошлар), Leguminosae (Дуккакдошлар) — 
Fabaceae (Бурчокдошлар), Labiatae (Лабгулдошлар) Iamiaceae 
(Ялпиздошлар), UmbelJiferae (Соябонгулдошлар) — Apiaceae 
(Зирадошлар), Compositae (Мураккабгулдошлар) Asteraceae 
(Кокдущошлар) ва Gramineae (Бошокдошлар) Poaceae 
(ByF-
дойдошлар) деб ёзиш тавсия этилди. Оилаларнинг кавсларда 
келтирилган номлари У.Пратов ва Т.Одиловларнинг юк;ори- 
да кдй этилган китобчасида тавсия этилган.
Нашр этилган дарсликларда систематик бирликларни 
ёзишда йул куйилиб келинаётган камчиликлар талабаларга 
билим беришда келишмовчиликпарга сабаб булмокда. Кдерда 
кимнинг дарслиги купрок булса, у ерда шу асосда даре угил- 
мокда. Натижада битга бирлик турлича талкин килинмокда.
Кайд этилганлардан куриниб турибдики, олий укув 
юртларидаги юксак усимликлар систематикасига 
оид
дарс­
ликларда келтирилган систематик бирликларнинг номлари 
ва айрим терминларни ёзишда жицдий камчиликларга йул 
КУЙилмокда. Бу хол юксак усимликлар билан боглик булган 
энг мухим категория ва терминларни кайта куриб чикиб, 
тартибга- келтириш лозимлигини курсатмокда. Шундагина 
Републикамизнинг барча институт, университет ва акаде­
мик лицей, коллеж хамда мактабларида бир хил категория 
ва номлар асосида даре бериш имкониятига эга буламиз.
Мазкур кулланманинг асосий максади хам ана шу мав- 
жуд муаммоларни бартараф этишга кумаклашищдан иборат. 
Кулланмани ёзишда Узбекистонда узбек ва рус тилларида 
хамда чет элларда нашр этилган, асосан юксак усимликлар 
систематикасига оид купгина дарслиютар (Ветпптейн, 1912; 
Козо-Полоянский, 1922; 1965, Кузнецов 1934; Буш 1944; 
Курсанов ва б. 1963; Буригин ва б. 1977; Жуковский 1969;
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 4,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   93




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish