|
Ходимларни режалаштириш қуйидаги саволларга жавобларни билишга асосланган:
• қанча мутахассис, нима малакаси, қачон ва қаерда талаб қилинади;
•ортиқча ходимлардан фойдаланишни жалб қилиш ва камайтириш ёки оптималлаштириш қандай қилиб бўлиши мумкин;
• унинг қобилиятлари, кўникмалари ва ички мотиватсияси асосида ходимлардан қандай қилиб энг яхши фойдаланиш керак;
• ходимларни тайёрлаш учун шарт-шароитларни қандай қилибяратиш;
• режалаштирилган тадбирлар учун қандай харажатлар талаб этилади.
Ходимлар лойиҳа жамоасининг энг муҳим таркибий қисмларидан бири ҳисобланади, шунинг учун керакли касбийлик, умумий қадриятлар, муайян ижтимоий нормалар ва қизиқишларга эга бўлган одамлар ёъқ бўлганда унинг тузилиши қанчалик яхши мўлжалланган бўлса-да, у лойиҳанинг мақсадли мақсадларини самарали амалга оширишга қодир эмас. Шу муносабат билан ходимларни танлаш ва баҳолаш лойиҳа ходимларини бошқаришнинг муҳим бошқарув функцияларидан биридир.
Ходимларни ишга олишда ички ва ташқи манбалардан фойдаланиш мумкин - ходимларнинг ҳаракатлари, янги ишчиларни ёллаш, шунингдек, лизинг хизмати ходимлари. Ишга қабул қилиш манбаларининг ҳар бирининг ижобий ва салбий томонлари бор.
Ходимларни баҳолашнинг асосий вазифалари (мақсадлари) қуйидагилардан иборат: маъмурий; информатсион; мотиватсион.
Маъмурий мақсадлар учун олиб бориладиган баҳолаш маъмурий қарорлар қабул қилиш учун кадрлар захирасини ёки шахсий ҳаракатларини режалаштиришда (лавозимни ошириш, лавозимни пасайтириш, ишдан бўшатиш, ўтказиш) зарур.
Ахборот мақсадида ўтказиладиган баҳолаш одамлар ўзларининг иш даражасидан хабардор бўлишлари ва ўзларини ташқи томондан кўришлари учун хизмат қилади.
Ходимларни баҳолашнинг мотиватсион мақсадлари ходимларнинг мотиватсия қилиш усулларини (моддий, маънавий, ҳукмдорлик, мажбурий) бажариш усулларини тўғри аниқлаш имконини беради.
Ходимларни баҳолаш методикаси.
Малакавий тестлар (ишга яроқлилик тестлари).Уларнинг мақсади инсоннинг психофизик хусусиятларини баҳолаш, муайян фаолиятни амалга ошириш қобилиятидир. Синовлар номзоднинг бажариши керак бўлган иш билан бир хил тарзда қўлланилади.
Умумий қобилият тестлари. Ривожланишнинг умумий даражасини ва фикрлаш, диққат, хотира ва бошқа юқори руҳий функцияларнинг индивидуал хусусиятларини баҳолаш. айниқса ўрганиш қобилиятини баҳолашда ахборот беради.
Биографик тестлар (Таржимаи ҳоли) ва биографияни ўрганиш. Таҳлилнинг асосий жиҳатлари: оилавий муносабатлар, таълимнинг табиати, жисмоний ривожланиш, асосий эҳтиёжлар ва қизиқишлар, айниқса ақл, сотсиализм. Улар шунингдек, шахсий маълумотлардан фойдаланадилар - йиллик маълумотларга асосланиб олинган шахсий маълумотлар ва маълумотлар киритилган файллар тури. Шахсий маълумотларга кўра, ходимнинг ривожланиши кузатилади, унинг асосида унинг истиқболлари тўғрисида хулоса чиқарилади.
Шахсият тестлари. Шахсий шахсиятнинг ривожланиш даражасини баҳолаш ёки шахсни муайян турга қараб баҳолаш учун психодиагностик тестлар амалга оширилади, аксинча, одамнинг муайян турдаги хулқ-атвор ва потентсиал қобилиятларга мослашуви баҳоланади.
Интервю. Сухбат, тажриба, билим даражаси ва талабнома берувчининг профессионал муҳим сифатларини баҳолаш бўйича маълумот йиғишга қаратилган. Ишга қабул қилиш учун интервю номзод ҳақида чуқур маълумот бериши, бошқа баҳолаш усуллари билан таққосланиши мумкин, аниқ ва тахминий маълумотларга эришиш мумкин.
Тавсиялар. Таниқли ва ҳурматга сазовор бўлган компаниялар, айниқса, бундай ҳужжатларнинг бажарилишини талаб қиладилар - тавсияномани олиш учун ушбу тавсияни тақдим этган шахснинг бевосита менежеридан маълумот талаб қилинади. Тавсиялар ташкилотнинг барча тафсилотлари ва ҳисобот учун координаталар томонидан берилади. Агар сиз хусусий шахс тавсияларини олган бўлсангиз, ушбу шахснинг мақомига эътибор қаратинг. Агар мутахассисга тавсияномалар мутахассислар доираларида жуда яхши танилган шахс томонидан тақдим этилса, у ҳолда бу тавсия янада оқилона бўлади.
Лойиҳани амалга оширишда лойиҳа командасининг менежерлари ва мутахассисларини тайёрлаш ва қайта тайёрлашда энг муҳим рол ўйнайди. Бу икки усулда амалга оширилиши мумкин.
Ходимларнинг умумий касбий малакаси даражасини ошириш. Малака ошириш тизими қуйидагиларни ўз ичига олади: олий ўқув юртлари, бизнес мактаблари, шу жумладан хорижий мутахассислар, малака ошириш институтлари томонидан қисқа муддатли (2-3 кундан ҳафтасига), ўрта муддатли (ҳафтадан 2-3 ойгача) ва тўлиқ (бир йилгача) қайта тайёрлаш курслари. Ушбу хизматларнинг бозори этарлича ривожланган ва уларнинг сифати тобора ортиб бормоқда. Чет мамлакатларда техник таълимнинг энг аниқ йўналишлари компютер техникаси ёрдамида масофавий ўқитиш усуллари, малакали ўқитиш ва ўз-ўзини ўқитиш (ўз лойиҳаларини ривожлантиришга қадар) кенг тарқалган.
Лойиҳани амалга оширишда ходимларнинг фаоллиги, қизиқиши ва касбийлигини таъминлаш. Ушбу муаммо доирасида кадрлар тайёрлашнинг қуйидаги вазифалари биринчи навбатда менежментдан келиб чиқади: лойиҳани бошқариш жараёнида уларнинг ўрнини ва ролини аниқлаш, лойиҳанинг умумий мақсад ва стратегиясини ва лойиҳа гуруҳидаги вазифаларни тушуниш қобилияти;
• унинг бўлинмаси ва шахсан ўзи ҳал этиши керак бўлган асосий муаммо ва вазифаларни аниқ ифодалаш қобилияти;
•лойиҳа бошқаруви муаммоларини ҳал қилишнинг замонавий ёндашувлари ва усуллари бўйича билимлар олиш;
• иш жойингизда муайян муаммоларни самарали ҳал этиш учун ушбу ёндашув ва услубларни танлаш ва улардан фойдаланиш кўникмаларини олиш;
• муаммоларни ҳал қилиш жараёнида гуруҳ ишларини бошқариш технологиясини ўзлаштириш;
• бўйсунувчилари самарали иш усуллари ва кўникмаларини, энг аввало, ўзларининг фаолият натижаларини талаб этадиган натижаларга эришиш мотивларини ўзлаштириш.
Тавсия этилган таълим турлари:
• университет (олий ўқув юртлари) ўқитувчилари ва консалтинг фирмалари томонидан лойиҳа жамоаси мутахассислари учун умумий таълим курслари;
• тажрибали (тегишли тажрибага эга) корхоналар иштирокидаги маслаҳатчилар (консултантлар) томонидан олиб бориладиган тематик семинарлар;
• маслаҳатчилар иштирокида лойиҳаларни амалга оширувчи ташкилотларда менежерлар ва мутахассислар учун амалиётлар ўтказиш;
• "ходимлар ўйинлари" - мақсадли тренинглар, асосан, менежерлар ва мутахассислар иштирокида аниқ вазифаларни ҳал қилишда иштирок этади;
• ўқитувчилар ва маслаҳатчилар тайёрлаш, таълим технологияларини ва лойиҳаларни узатиш.
Do'stlaringiz bilan baham: |
