Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тош ке нт давлат



Download 4,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/42
Sana13.06.2022
Hajmi4,43 Mb.
#660917
TuriМонография
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   42
Bog'liq
ФОНЕТИК ФОНЕМАТИК НУТҚ КАМЧИЛИКЛАПИНИ БАРТАРАФ ЭТИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ

60% 40%
100%
Биринчи курсатма буйича берилган топширикни 1-гурух 
болаларидан тугри, аник бажарган болалар булмади; 1-гурух
60


болаларидан 40 фогои биринчи курсатмани бажаришда купол 
булмаган хатоларга йул куйдилар, лекин хатоларини узлари мустакил 
тугрилай олдилар; 40 фою бола ушбу курсатмани узлари мустакил 
бажаришда кийналдилар, курсатмани бажаришда логопед ёрдамидан 
фойдаланилди; 20 фоиз бола курсатмаларни бажаришда купол 
хатоликларга йул куйдилар, курсатма логопед томонидан тугриланди. 
1-гурух болаларидан биринчи курсатмани умуман бажара олмаган 
болалар булмади. 2-гурух болаларидан барчаси бу курсатмани бажара 
олмадилар. 2-курсатма буйича берилган топширикларни 2-гурух 
болаларининг хеч бири бажара олмади. 1-гурух болаларидан 20 
фоизи топширикни тугри бажара олди; 50 фоиз бола топширикни 
бажаришда купол булмаган хатоликларга йул куйдилар, лекин 
хатоларини узлари мустакил тугирладилар; 30 фоиз бола топширикни 
биринчи уринишда бажара олмадилар, лекин логопед ёрдамида 
топширикни бажаришни уддаладилар; 2-топширикни бажара олмаган 
болалар булмади; 3-курсатма буйича берилган топширикни 2-гурух 
болалари бажара олмадилар, хатто улар топширик мазмунини 
тушунмадилар. 1-гурух болаларидан 30 фоиз бола топширикни тугри, 
аник бажардилар; 30 фоиз бола биринчи уринишларда купол 
булмаган хатоликларга йул куйдилар, лекин иккинчи уринишда эса 
улар хатоларни мустакил тугрилаб, топширикни бажарилар; 40 фоиз 
бола топширикни иккинчи уринишда логопед ёрдамига таянган холда 
бажара олдилар; 1-гурух болалар орасида 3-тошпирикни бажара 
олмаган болалар булмади. 4-курсатма буйича берилган топширикни 
2-гурух болалари бажара олмадилар. 1-гурух болаларидан 10 фоиз 
бола топширикни кийналмасдан, тугри бажара олди; 30 фоиз бола 
топширикни биринчи уринишда бажаришда купол булмаган 
хатоликларга йул куйдилар, иккинчи уринишда хатоларни узлари 
мустакил тугрилаб, топширикни тугри бажардилар; 40 фоиз бола 
топширикни иккинчи уринишда логопед ёрдами асосида бажара 
олдилар; 20 фоиз бола топширикни бажаришда купол хатоликларга 
йул куйдилар, иккинчи уринишда хам хатоларни тугрилай 
олмадилар, учинчи уринишда логопед ёрдами билан хатоларни 
тугриладилар. 5-курсатма буйича берилган тоширикни 1-гурух


болаларидан 40 фоиз, 2-гурух болаларидан эса 10 фоиз бола тугри 
бажардилар; 1-гурух болаларидан 30 фою, 2-гурухдан 20 фоиз бола 
топширикни бажаришда купол булмаган хатоларга йул куйдилар, 
лекин уз хатоларини мустакил тугрилай олдилар; 1-гурухдан 30 фоиз, 
2-гурухдан 20 фоиз бола топширикни биринчи уринишда бажаришда 
кийналдилар, логопед ёрдамида топширикни бажардилар; 1-гурух 
болалари орасида топширикни бажара олмаган болалар булмади, 2- 
гурух болаларида 50 фоиз болалар эса топширикни бажара 
олмадилар. 6-курсатма буйича берилган топширикдарни 2-гурух, 
болалари бажара олмадилар. 1-гурух, болаларидан 20 фоиз бола 
топширикдарни тугри бажара олдилар; 40 фоиз бола топширикдарни 
биринчи уринишда купол булмаган хатоликлар билан бажардилар, 
лекин хатоларни мустакил тугрилай олдилар, бу болалар иккинчи 
уринишда топширикдарни тугри бажара олдилар; 30 фоиз бола 
топширикларни логопед ёрдамида бажара олдилар; 10 фоиз бола 
топширикдарни биринчи уринишда купол хатоларга йул куйган 
холда бажардилар, логопеднинг аралашуви билан 2-3-уринишларида 
болалар купол булмаган хатолар билан топшрикни бажардилар. 
Топширикни бажара олмаган болалар булмади. 7-курсатма буйича 
берилган топширикларни 2-гурух болалари бажара олмадилар. 1- 
гурух болаларидан хам топширикни тугри бажара олган болалар 
булмади. Болалардан 60 фоизи топширикни логопеднинг ёрдамчи 
саволлари асосида бажара олдилар; 40 фоиз бола эса топширикни 
бажаришда купол хатоларга йул куйган холда бажардилар. 8- 
курсатма буйича берилган топширикларни 2-гурух болалар бажара 
олмадилар, 
хатто 
бу 
болалар 
топширик 
мазмунига 
хам 
тушунмадилар; биринчи гурух болалар орасида биринчи уринишдаёк 
топширикни аник, тугри бажарган болалар булмади; болалардан 60 
фоизи топширикни логопеднинг кушимча саволлари, унинг ёрдами 
асосида бажара олдилар; 40 фоиз бола эса топширикни бажаришда 
купол хатоларга йул куйдилар.
Мактабгача ёшдаги узбек болаларида фонематик эшитув ва 
товуш талаффузини экспериментал урганиш давомида олинган 
текшириш натижаларини тахлил килиш узбек ва рус тилларида
62


еузлашувчи болалар учун умумий ва узига хос хусусиятларни 
ажратишга имкон берди.
Мактабгача ёшдаги болалар талаффуз малакалари хамда 
фонематик эшитувини текшириш натижаларининг тахдили асосида 
куйидаги хулосаларни келтиришимиз мумкин:
- бопща тилларда еузлашувчи болалар каби узбек болаларцца хам 
товуш талаффузи ва фонематик эшитувида бир катор камчиликлар 
кузатилади. Биз томондан урганилган тажриба натижалри бир катор 
муаллифлар фикри билан мое келиб, турли тилда еузлашувчи 
болаларда нутк бузилишининг умумий конуниятлари борлиги хамда 
узбек болалари талаффузи узига хос хусусиятларга эга эканлиги 
исботланди;
- мактабгача ёшдаги узбек болаларида иккита - учта товуш 
гурухларига кирувчи товушлар талаффузида, айникса, сонор “Р”, 
шовдинли (Ш,Ж,Ч) ва сиргалувчи (С,3,) товушлар талаффузида 
камчиликлар купрок учраши эксприментимиз жараёнида уз исботини 
топди. Товушларни нотугри талаффуз килиш, товушларни бошка 
товушларга алмаштириш, етарли булмаган автоматизация ва айрим 
товушларни нуткда умуман талаффуз эта олмаслик холатлари 
кузатилди;
- сиргалувчи ва шовдинли товушларни талаффузда алмаштириб 
юбориш 
сабабини, 
болаларда 
фонематик 
эшитувни 
етарли 
ривожланмаганлигидан деб топилди;
- мактабгача ёшдаги узбек болаларида товуш тахлили ва фонетик 
эшитувни текшириш натижалари уларда она тили товушларини 
тахдил килиш малакалари яхши шаклланмаганлигини курсатди;
- фонематик эшитув, товушлар тахдилини аклий операция 
сифатида махсус таълим жараёнида шакллантириш керак деган 
хулосага келдик.
63



Download 4,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish