Узбекистон республикаси kишлок ba сув хужалиги вазирлиги


МАВЗУ; УРУГ ЭКИЛГАНДАН КЕЙИН ЕРНИ ИШЛАШ



Download 0,66 Mb.
bet10/13
Sana18.07.2022
Hajmi0,66 Mb.
#819055
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
26966 К.х. асослари маъруза матни

13.МАВЗУ; УРУГ ЭКИЛГАНДАН КЕЙИН ЕРНИ ИШЛАШ
Режа:
1. Ерни экин экилгандан кейин ишлаш.
2. Еппасига экилган кузги ва бахорги экинларни ишлаш.
3. Катор оралари ишланадиган экинларни ишлаш ва парвариш килиш.
Адабиетлар: 1;2;4;5.
Маълумки ерни уз вактида хайдаш, экин экишдан олдин ишлаш усимликларнинг бутун усув даври давомида сув, хаво, иссиклик ва озик режимига булган талабини кондира олмайди. Шунинг учун утказилган агротехника тадбирлари билан каноатланмасдан уларни тегишли шароит билан тула таъминлаш максадида ерни экин экилгандан кейин ишлаш талаб этилади.
Хар бир экин учун экин экилган хужаликнинг тупрок иклим шароитига, навнинг хусусиятларига, даланинг бегона утлар билан ифлосланганлигига, об-хаво шароитига караб амалга оширилади.
Ерни экин экилгандан кейин ишлаш:
-катор оралари ишланадиган
-еппасига экилган кузги хамда бахорги экинларни ишлаш системасига булинади.
Кузги бугдой куз кишда ва бахорги нам зонасидан яхши фойдаланади. Шунинг учун у сугоришга талабчан эмас. Кузги бугдой экилган майдонларнинг хар гектаридан 80-100 ц хосил олиш мумкин. Шундан 40-50 ц кузги бугдой ва колган 50-60 ц/га маккахухори, жухори, шоли тугри келади. Биологик кузги навлари эрта кузда экилганда кишгача илдиз системаси бакувват ривожланади, яхши туклайди ва шу фазада нормал кишлаб чикади. Кузги бугдой най чикариш ва бошоклаш даврида сувга энг талабчан булади.
Тупрокнинг намлига оптимал даражада сакланса у гаримселдан зарарланмайди.
Сугориладиган шароитда озик элементларига, айникса азотга талабчан булади. Шунинг учун кузги экинлардан юкори хосил олишда уларни озиклантириш катта ахамиятга эга.
Кузги экинлардан юкори хосил олиш учун энг мухими усимликларни бугун усув даври давомида тугри ва уз вактида парвариш килиш зарур. Уларни парвариш килиш ишлари бегона утларни йукотиш, зараркунанда ва касаликларга карши кураш, белгиланган кучат калинлигига эришиш ва уни саклаш, хамда усимликларни сув ва минерал моддалар билан тула таъминлашни яхшилашга каратилгандир.
Кузги экинларнинг яхши усиши ва ривожланиши учун экинлар эрта бахорда "зиг-заг" бороналарда бороланади. Бунда барона тракторнинг экиш йулига кундаланг еки бир оз кия юргизилади. Усимликларнинг холатига, пайкалларнинг бегона утлар билан ифлосланганлигига караб бир еки икки марта бороналанади.
Урта Осие шароитида еппасига экиладиган бахорги экинларга бугдой, арпа, куп йиллик утлардан беда киради.
Сугориб дехкончилик килинадиган шароитда бахор кургокчилик келса, экин экишдан олдин ерни сифатли килиб текислаш ва мола бостириш керак. Арпа ва бугдой экиш вактида хам уругнинг тупрок билан зичланиш ва яхши кумилишига алохида ахамият бериш керак. Чунки уруг тупрокка яхши тегиб турса нам билан яхши таъминланади, кучат калинлиги нормал булиб, арпа еки бугдойнинг хосили 1,5-2 ц/га ортади.
Катор оралари ишланадиган экинларни парвариш килиш.
Урта Осие тупроклари емгир еккандан кейин куриши билан каткалок хосил булишига мойил. Тупрокнинг механик таркиби канча огир булса, каткалок шунча каттик ва калин булади.
Каткалокни юмшатиш учун экилган уругнинг холатига караб хар хил куроллар ишлатилади. Агар чигат униб чиккан еки чикиш олдида булса, ротацион мотигадан, мабода чигит еки маккажухори униб чикиб, каторлари билиниб колган булса, ротацнон юлдузчалар урнатилган култиваторладан фойдаланилади. Кучатлар атрофидаги каткалокни юмшатиш учун чопик килиш зарур. Агар чигит экиб булиниши билан емгир ёкса, каткалокни еппасига юмшатадиган енгал тишининг узунлиги 6-8 см булган "зиг-заг" барона билан каторларнинг кундалангига бароналаш мумкин.
Чигит бир текис униб чикиши учун тупрокда намлик етишмаса хамда каткалок калин булса, бундай пайкаллар кичик нормали сув бериб сугорилади. Натижада каткалок юмшайди ва ер оби-тобига келиши билан сифатли килиб култивацияланади. Агар култивацияда кучат тубига бир оз тупрок уйиб кетилса, каткалокнинг салбий таъсири янада камаяди.
Ягоналаш йули билан хар гектар майдонда тегишли микдорда кучат калинлигига эришилади. Майсалар 1-2 та чинг барг чикаргандан яголанади. Ягоналаш култивациядан кейин бажарилади.Чигат тор каторлаб (60см) экилганда хар бир метрда 6-8 тадан усимлик колдирилади.
Биринчи култивация майсалар чиккандан бошланади. Узунасига култивациялашда култиваторнинг икки четида пичок 6-8, уртасидаги гозпажа юмшатгич 10-12 см чукурликда ишлатилади. Гуза катор оралари кандай кенгликда (60-90см) булишидан катъий назар, култивациялашда 6-8 см кенгликда химоя зонаси колдирилади. Кейинги култивациялашда юмшатувчи ишчи органларининг четдагиси 8-10, уртадагиси 14-16 см чукурликда ишлатиладжи 2-3 ва ундан-кейинги култивацияларда химоя зонаси 10-12т см гача кенгайтирилади.
Катор ораларини катламли килиб ишлайдиган култиваторнинг усимлик каторлари енини юмшатадиган четки норальниги 5-6 см, иккинчи жуфти 7-8 см учинчи жуфти 8-10 см ва охирги жуфти 12-14 см чукурликда урнатиб ишлатилади.
Каторлардаги гуза тупларини кумиб юбормаслик учун дастлабки сугориш эгатлари юзаси 60 смли каторда 10-12 см кейингиларида 14-16 см чукурликда олинади.
Шуни унутмаслик керакки, гузани парвариш килишда култивациялаш сони 4-5 марта эмас, балки сифати хал килувчи ахамиятга эга. Маълумки, чопик тракгори дадаларда канча куп ишласа, ер шунча зичлашади донадорлиги бузилади, табиий хоссалари емонлашади, усимликлар ер усти ва ер ости органларининг шикастланиб, хосил камайишига сабаб булади.
Усимликлар нормал ривожланиши учун тупрокда хамма вакт етарли микдорда NPK моддлар булиши керак. Усимликлар кайси ривожланиш даврида кандай угитни купрок талаб килишига караб угитланади. Масалан: Гуза ривожланишининг биринчи даврида N ва Р ни шаклланиш даврида азотни ва гуллаш-хосил тугиш даврида N ва Р ни купрок талаб килади.
Хар галги сугоришдан олдин органлар ердамида 18-22 см чукурликда эгат олиниб ер юмшатилади ва бегона утлар кисман йукатилади. Эгатлар бевосита сугоришдан олдин олиш керак. Унинг ернинг юза сатхи кенгайиб (купайиб) намлик купрок бугланади.
Саволлар.
1. Ерни экин экилгандан кейин ишлашнинг ахамияти нимадан иборат?
2. Бахорги экинларнинг ишлашнинг тадбирлари нималардан иборат?
3, Катор оралари ишланадиган экинларига ишлов бериш кайси куроллардан фойдалинади?


Download 0,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish