Узбекистон олий ва урта махсус

 
 3.Qumli yerlarda
yo‘l poyi ishchi belgisi 0,5-0,6 m va yonbag‘ir nishabligi esa 1:4, 
1:5 deb olinadi.Baland ko‘tarmalarni normal ko‘ndalang profilli qilib, qiyaliklarini 
1:1,5 qiyalikda loyihalanadi. Balandligi 2 m gacha bo‘lgan ko‘tarmalar I-toifali 
yo‘llarda 1:3 nisbatda loyihalanadi. O‘ymalarning qiyaliklarini 1:2 qilib, ularga 
balandligi 0,3-0,4 m bo‘lganda, qiyaligi 1:4 deb olinadi. Barxan qumlardagi 
chuqurligi 2 m dan ortiq o‘ymalarda, ichki yon yonbag‘ir nishabligini 1:2 gacha 
oshirib, bermaning kengligi 3 m gacha kamaytiriladi. [2] dagi rasmlarga qaralsin. 
Balandligi 2 m gacha bo‘lgan ko‘tarmani 1:3-1:4 qiyalikda balandligi 2 m dan 
ortiq ko‘tarmalar asosan 1:2 yonbag‘ir nishabligida loyihalanadi. Kuchli shamolli 

---

joylarda 2 m gacha chuqurlikdagi o‘ymalarni yonbag‘ir nishabligi 1:10, 2 m dan 
chuqur o‘ymalarni yonbag‘ir nishabligi 1:2 deb olinadi.
Do‘nglik qumlarda yo‘l poyining balandligi 0.3-0.4 m gacha bo‘lganda yonbag‘r 
nishabligi 1:2 deb olinadi. 
 
 
16-rasm. Sirtini o‘simlik bosgan va o‘simlik siyrak bosgan qumlar tarqalgan 
hududlarda ko‘tarmalarning ko‘ndalang kesimi.
a
-ko‘tarmalarda; b-no’l belgilarda; 1-ajratilgan yer chegarasi; 2- bog‘langan gruntdan 
10-20 sm qalinlikdagi himoya qatlami; 3-rezerv (o‘lchamlari ko‘tarmaning 
balandligiga qarab); 4-ko‘pi bilan 0,2 m chuqurlikda tekislash 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

YO’L TO’SHAMALARINI LOYIHALASH 
Yo’l to’shamasi loyihalanayotgan yo’lning toifasi,harakat jadalligi va tarkibi 
tabiiy va geologik sharoitlar, shuningdek yo’l qurilayotgan hududning mahalliy 
qurilish 
materiallari 
mavjudligini 
hisobga 
olgan 
holda 
loyihalanadi.Yo’l 
to’shamasining turlari, qoplamalfrni asosiy ko’rionishlari va ularni qo’llash doirasi 
quyidagi jadvalda keltirilgan. 
8-Jadval
Yo’l to’shamasi 
turlari 
Qoplamaning asosiy ko’rinishlari 
Yo’llar toifasi 
Mukammal 
Tsmentbetonli quyma . Temir betonli 
yoki armo beton va yig’ma betonli 
Asfalbetonli 
I-IV 
I-IV 
I-IV 
Yengillashtirilgan 
Asfalbetonli 
Bog’lovchilar bilan ishlov berilgan 
chaqiq tosh, shag’al va qum 
III,IV va II toifali yo’llar ni ikki 
bosqichli qurilish ning 
1- bosqichida 
IV-V 
O’tuvchi 
Chaqiq tosh va chaqiq toshli shag’al; 
Bog’lovchilar bilan ishlov berilgan 
tuproqlar va mustahkamligi kam 
materiallar 
IV-V va 
III toifali yo’llarni ikki 
bosqichli qurilishning 
1- bosqichida 
Oddiy 
Qo’shimchalar bilan 
mustahkamlangan yoki yaxshilangan 
tuproqlar 
V vaIV toifali yo’llarni ikki 
bosqichli qurilishning 
1- bosqichida 
Yo‘l to‘shamasi – yo‘l toifasi, avtotransport vositalarining tarkibi, joyning 
namlanish bo‘yicha turi, yo‘l poyi gruntining turi, hamda yo‘l qurilish 
materiallarining viloyatda mavjudligini hisobga olib loyihalanadi. 
Yo‘l to‘shamasi qatlamlarining qalinligi quyidagi qiymatlardan kichik
bo‘lmasligi kerak. 
-Yirik donali asfaltbeton - 6-7 sm. 
-Mayda donali asfaltbeton - 3-5 sm. 
-Qumli asfaltbeton – 3-4 sm. 
-Organik bog‘lovchilar bilan ishlov berilgan chaqiq tosh (shag‘al) -8 sm 
-Shimdirish usulida organik bog‘lovchilar bilan ishlov berilgan chaqiqtosh – 8 sm. 
-Qumli yo‘l to‘shamasi asosidagi bog‘lovchilar bilan ishlov berilmagan chaqiq toshli, 
shag‘alli materiallar – 15 sm. 
-Organik yoki anorganik bog‘lovchilar bilan ishlov berilgan materiallar va tuproqlar 
– 10sm. 

---