Узбекистон олий ва урта махсус

Ko‘ndalang kesim asosan sun’iy sug‘oriladigan, qumli va sho‘rxok yerlar uchun 
loyihalanadi: 
1.Sun’iy sug‘oriladigan
yerlarda yer osti suvlari har xil joylashgan bo‘ladi, 
asosan yer sirtiga yaqinroq, ya’ni 1.5 m chuqurlikkacha yetadi. 
Ko‘tarma qancha baland bo‘lsa, suvning muzlash zonasiga kirish yo‘li shuncha 
chuqur bo‘ladi va bahorgi namlanish kam bo‘ladi. Yo‘l poyi qirg‘og‘ining 
ko‘rsatilgan balandligi O‘zbekiston Respublikasi yo‘l-iqlim mintaqasiga, grunt turiga 
hamda yer yuzidagi suvlarni 30 sutkadan ortiq va kam turib qolishiga bog‘liq holda 
olinadi [1]. 
Ko‘tarmalar balandligi 1m. gacha bo‘lgandagina ularning nishab qiyaliklari 
1:3, ancha baland ko‘tarmalarning qiyaliklari 1:1.5 bo‘ladi [2]. 
14-rasm. Sun'iy sug‘orish hududlarida yo‘llarning ko‘ndalang profillari.
a
-yopiq zovurlar va kollektorlar bo‘ylab; b-magistral ariqlar bo‘ylab; v-ochiq 
kollektorlar bo‘ylab; 1-ajratilgan joy chegarasi; 2-o‘simlikli gruntning olib 
tashlanadigan qatlami; 3-yo‘l to‘shamasi pastining hisobiy ko‘tarilishi; 4-
sizot suvlarining zovurlar yoki ariqlar bilan pasaytirilgan sathi; 5-quvursimon 
zovurlar-kollektorlar; 6-sug‘orish tizimi qurilganiga qadar sizot suvlarining eng 
baland sathi; 7-sizot suvlarining eng ko‘p ko’tariladigan sathi 

---

2.Sho‘rlangan gruntlarda
rezervli ko‘ndalang profillarsiz sizot suvlari 1m.dan 
ortiq chuqurlikda yotganda bo‘ladi. Rezervdan suvni chetlatish qiyin bo‘lganida
ko‘tarma etagidan 1....2 m berma qoldiriladi [2]. 
I-III toifali yo‘llarda yon rezervlardan 2 m baladlikkacha bo‘lgan ko‘tarmalar yon 
bag‘irlari tikligi 1:2 bo‘ladi. 
Balandlik katta bo‘lganida 1:1.5 li yon bag‘irlar, o‘rtacha va kuchli sho‘rlangan 
gruntlarda 1:2 li yonbag‘irlar loyihalanadi. 
15-rasm. 
Sho‘rhok 
gruntlardagi 
yo‘l 
poyining 
ko‘ndalang 
profillari:
a
-bir tomonida rezerv joylashgan ko‘tarma; b-rezervli va bo‘ylama novli ko‘tarma; v-bermali va chuqur-rezervli 
ko‘tarma; 1-ajratilgan joy tasmasi; 2-rezerv; 3-yo‘l poyining yon tomonini mustahkamlash