Uygur, qaqauz, quzey

Qaysın Quliyev (Qulilanı) 
(1917, Kabarda-Malkar Respubli- 
kasının Yuxarı Çeqemdəki Juvungu kəndi-1985) Uşaqlıqdan xalq 
şeirinə böyük həvəs göstərən və onları əzbərləyən Qaysın ilk 
şeirini orta məktəbdə oxuyarkən yazmışdır. 1934-cü ildə isə onun 
“Qara xalq” qəzetində şeiri çap olunmuşdur. Bolşeviklərin mal- 
kar xalqını ağ günlərə çıxarması, sosializmin xalqlara bərabərlik, 
azadlıq, əmin-amanlıq gətirdiyini tərənnüm və keçmişi tənqid 
edən gənc Qaysının dünyagörüşünün formalaşmasında Moskva 
mühitinin rolu böyük olmuşdur. 1935-ci ildə A.V. Lunaçarski 
adına Dövlət Teatr Sənəti İnstitutuna qəbul olunan gənc şair ax- 
şamlar SSRİ Yazıçılar İttifaqının nəzdindəki Ədəbiyyat İnsti- 
tutunun ali ədəbiyyat kurslarında dinləyici kimi iştirak edir. O, 
burada tanınmış şair, yazıçı və ədəbiyyatşünaslarla sıx ünsiyyətdə 
olmaqla yanaşı, gələcəyin bir çox istedadlı şair və yazıçıları ilə də 
dostlaşır. Moskva təhsili gənc şairi 37-ci il irticasından qurtarır.

---

1940-cı ildə vətənə dönərək ədəbiyyatdan dərs deməklə ya- 
naşı, Nalçikdə “Salam ertenlik“ (“Salam səhər”) şeirlər kitabını 
nəşr etdirir. İkinci Dünya Savaşında Sovet ordusunun tərkibin- 
də faşizmə qarşı döyüşür. Savaşdan geri dönəndə artıq onun 
xalqı sürgündə idi. SSRİ Yazıçılar İttifaqı Q.Quliyevin Nalçik- 
də qalması və yaradıcılığını davam etdirməsi üçün hökumətdən 
icazə alsa da, o, xalqı ilə birlikdə olmağa üstünlük verir və 
Qırğızıstana gedir. Sürgündə də ardıcıl bədii yaradıcılıqla məş- 
ğul olan şairin əsərlərinin mətbuata çıxması əngəllənir. O, 
şeirlərini çox vaxt dostlarının və tanışlarının yanında saxlayır, 
qorxur ki, xüsusi xidmət orqanlarının əlinə keçər. 1957-ci ildə 
xalqı ilə birlikdə vətənə döndükdən sonra Moskvaya gedir, 
M.Qorki adına Ali Ədəbiyyat İnstitutunda təhsilini tamamlayır. 
Elə həmin il də onun sürgündə yazdığı şeirləri iki kitab halında 
çap olunur