|
Қоришмааралашмаларинингхоссалари. Қоришмааралашмаларинингасосийхоссасиунингосонётқизувчанлагидир. Осонётқизувчанликдеганда қоришманингюзадабиржинслигиюпқа қатламбўлиб қўйилишҳусусиятитушунилади. Аралашмаларнингасосанётқизилувчанлигиуларнингсурилувчанликдаражасигавасувнисақлабтуришҳусусиятигабоғлиқ бўлади.
Қоришмааралашмасинингсурилувчанлиги дебунитошюзасибўйлабюпқа қатламбўлибосонёйилишиваасосдагибарчанотекисликларнитўлдиришҳусусиятигаайтилади. Қоришмааралашмасинингсурулувчанликдаражасиучинингбурчаги 300 вабаландлиги15 смлимассаси 300 грстандартконусёрдамида (45-расм) аниқланади. Конусучибилан қоришмааралашмасигаботирилади. Унингбўртишчуқурлиги қанчакаттабўлса, қоришмааралашмасинингсурилувчанлигишунчаликюқорибўлади. Сурилувчанликкўрсатгичисифатидаконусниботишчуқурлиги (смҳисобида) қабул қилинади.
45-расм.+оришма аралашмасининг сурилувчанлигини ани=лаш учун стандарт конус.
1-конусли силжийдиган стержен; 2-былинмали чиз\ич; 3-штатив; 4-=оришма аралашмали идиш.
Аралашманингсурилувчанликдаражаси қоришсувимиқдорига, дастлабкиматериал-ларнингтаркибивахоссаларигабоғлиқ бўлади. Қоришмааралашмаларинингсурилувчанлигиниоширишучунуларнингтаркибигапластифика-цияловчиминерал қўшилмалар, шунингдекюза-фаолмоддаларкиритилади. Пластифика-цияловчи қўшимчаларсуввацементникамсарфлаганҳолда қоришмааралашмасинингталабэтилгансурилувчанлигигаэришишга, яънимустаҳкамлигикатта қоришмаларолишгаёкицементнитежашгаимконберади.
Ёзгива қишкишароитлардааралаш-манингишсурилувчанлигиунингвазифасигавадеворматериалинингтурига қараб қабул қилинади.
Сувсақлаб қолишҳусусиятидеб, қоришмааралашмасинингуни ғоваклиасосгаётқизгандасувнисақлаб қолишваташишжараёнида қатламланмасликхоссасигаайти-лади. Қоришмааралашмасияхшисувсақлаб қолишҳусусиятигаэгабўлганҳолдасувнинг қисмансўриболиниши қуришда қоришмааралашмасинизичлайди, буэса қоришмамустаҳкамлигиниоширади. Цементсарфиош-ганда, цементнингбир қисмиоҳаккаалмаштирилганда, юқоридисперс қўшимчалар (куллар, лойларвабошқалар) шунингдекбаъзибирюзафаолмоддаларкиритилгандабуҳусусиятортади.
3-§. Қурилиш қоришмаларинингхоссалари, мустаҳкамлигивасовуққачидамлилиги
Қурилиш қоришмаларинингасосийхоссалари-мустаҳкамликвасовуққачидамлиликдир.
Қотган қоришманингмустаҳкамлиги боғловчинингфаоллигига, сув-цементнисбатига, қотишмуддативашароитларига (атрофдагимуҳитнингнамлигиваҳарорати)боғлиқдир. Қоришмааралашмаларисувнижадалсўриболишҳусусиятигаэгабўлган ғоваклиасосгаётқизилганда, қотган қоришмаларнингмустаҳкамлигизичасосгаётқизилганшу қоришмаларнингмустаҳкамлигидананчаюқорибўлади.
Қоришмамустаҳкамлигиунингмаркасибиланхарактерланади. Қоришмамаркаси 70,7х70, 7х70,7ммўлчамликубларёки 40х40х160ммўлчамлитўсинчаларкўринишидагинамуналарнингсиқилишгамустаҳкамликчегарасибўйичабелгиланади. Намуналар қоришмааралашмаси 15-250Сда 28 кун қотганданкейинтайёрланади. Қурилиш қоришмалариучун қуйидагимаркаларназардатутилган: 4,10,25,50,75,100,150,200 ва 300.
Меъёрийшароитлардабўлганда қоришмаларбетонкаби қотишваузоқ вақтичидамустаҳкамлигиниоширишҳусусиятигаэга. Масалан, 7 кунлик қориманингўртачамустаҳкамлигимаркамустаҳкамлигининг 40-50 %ини, 14 кунликники 60-70 %, 60 кунликники 120 % ва 90 кунликники 130 %ниташкил қилади. Агарцементвааралаш қоришмалар 150Сданфарқланадиганҳароратда қотса, уҳолдабу қоришмаларнингнисбиймустаҳкамлигимахсусжадваллардантанланади.
Шлакопортландцементпуццоланлипортландцементасосидатайёрланган қоришмаларишлатишда 100Сданпастҳароратдаулармустаҳкамлигиниортаборишинингкескинсекинлашишини, 00Сданпастҳароратдаэсауларнинг қотишиамалдатўхташиниҳисобгаолишлозим.
Қотган қоришманингсовуққачидамлилиги қуйидагимаркаларбиланхарактерланади:СЧ 10, 15, 25, 35, 50, 100, 150, 200 ва 300. Талабэтилган қоришмамаркасиҳисоблабватаркибинитанлаболинади. Қоришманингсовуққачидамлилигинамуна-кубларнимузлатишкамераларидасинашйўлибилантекширилади.
4-§. ғишт -тоштеришватайёртемир-бетон қурилмаларданйиғиладиганбиноларниўрнатишучун қоришмалар
ғишт-тошдантерилганвабутунлайтайёртемир-бетон қурилмаларданйиғилганбиноларнингмустаҳкамлиги, яхлитлилигивачидамлилигимаълумдаражадаишлатиладиган қоришмасифатигабоғлиқ бўлади. ғишт-тоштеришваўрнатишишларинингҳархилтурлариучун қоришмаларнингмаркаси, туриватаркибимустаҳкамлигига қўйиладиганталаблар, қурилмаларҳусусиятивафойдаланишшароитлариниҳисобгаолиббелгиланади.
Ҳозиргивақтдафуқаровасаноат қурилишидакўпроқ 10, 25,50, 75 ва 100 маркали қурилиш қоришмалариишлатилади.
Биноташқидеворларини ғиштдантеришучунасосанцемент-оҳаквацемент-лой қоришмаларинингминималмаркаларидеворларнингтури, тупроқнингнамликхарактеристикаларива қурилмаларнингталабэтилганчидамлилигига қараб 10 дан 50 гачамаркалицементбўлганаралашмалариишлатилади.
Бетонпанелдеворларниўрнатишдагоризонталчоклароғирбетондан қилинганпанелучунмаркасикамида 100 ваенгилбетондан қилинганпанелларучункамида 50 маркалицемент қоришмаларибилантўлдирилади. Йирикблокларвапанеллардан қурилгандеворларнинггоризонталватикчоклари 50 маркали қоришмаларбилантўлдирилади. Синч-панеллитураржойбиноларини қуришдачокларваучма-учтуташадиганжойларнимустаҳкамжипслашучун 200 маркалицемент қоришмалариишлатилади. 50 ва 75 маркалицемент қоришмаларданбинонингерости қисминивасувҳимоя қатламиданпаст қисмини қуришучун (бундатупроқ сувгатўйинганбўлади), яъниюқоримустаҳкамвасувгачидамли қоришмаҳосил қилишзарурбўлганҳоллардафойдаланилади.
Деворларучунмўлжалланган қоришмаларнингсурилувчанлигиуларнингвазифасиваётқизишусулига қараб қуйидагича қабул қилинади:
деворларнифақат ғиштдан, бетонтошларваенгилтоғ жинсларидан қилингантошлардан қуришучун 9-13 см,
деворларниичибўш ғиштданёкисополтошлардантеришучун 7-8 см,
деворларнибетонблокларвапанелларданўрнатишдагоризонталчокларнитўлдиришучун 5-7 см,
ҳарсангтошлардантеришучун 4-6см, ундагибўшлиқларни қоришма қуйибтўлдиришучун 13-15 см.
Деворларни қуруқ ва ғоваклиматериаллардан қуришучунсурилувчанлигиюқори қоришмалар, намвазичматериаллардан қуришучунэсасурилувчанлигикичик қоришмаларишлатилади.
Қурилиш қоришмаларинингтаркиблари, одатдатайёржадваллардантанланади, ҳосил қилинган қоришмаларнингсифатиэсатажрибадасинабтекширилади.
11-жадвалдакелтирилган қоришмалартаркиби қуйидагичатанланган: зичлиги 1100 кг/м3 бўлган 200-500 маркалицементлар, стандартталабларини қониқтирадигантабиийнамлиги 1-3 % лиюмшоқ тўкилмаҳолатдаги қум, зичлиги 1400 кг/м3 бўлганII- навлиоҳак.
Do'stlaringiz bilan baham: |
