ЎҚув қЎлланма ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви

1)
давлат хизмати принциплари;
2)
 
давлат хизматининг умумий тушунчалари;
3)
давлат хизматчиларининг ҳуқуқий мақоми (ҳуқуқлари, мажбуриятлари, ваколатлари, кафолатлар, 
имтиёзлар, тақиқлар, чекловлар, жавобгарлик);
4)
 
хизмат шароитлари, аттестация, хизмат интизоми;
5)
давлат-хизмат муносабатларининг бекор бўлиш асослари ўрнатилади.
1)
давлат хизматига кириш тартибини;
2)
давлат хизматчисининг хизмат бўйича ҳаракатланиши ва хизмат ўташ тартибини;
3)
аттестация ўтказиш тартибини;
4)
ишдан бўшатиш тартибини ҳамда давлат хизматини ташкил этиш ва амалга ошириш жараёнидаги 
бошқа тартиб-таомилларни белгилаб беради. 
II БОБ. ДАВЛАТ-ХИЗМАТ МУНОСАБАТЛАРИ

---

35
ДАВЛАТ ХИЗМАТИ
а) асосий ва ёрдамчи (асосий бўлмаган) ҳуқуқий муносабатлар – бевосита бошқарув 
таъсирини (“субъект – объект”) ифода этувчи муносабатлар бўлиб, унда давлат 
бошқаруви фаолияти яққол намоён бўлади. Мазкур муносабатлар “буйруқ ижро” 
формуласига асосланган бўлиб, биринчи навбатда юқори турувчи ва қуйи турувчи 
давлат органлари ўртасидаги, раҳбар (мансабдор шахс) билан унга хизмат бўйича 
бўйсунувчи ходим ўртасидаги, давлат органлари (мансабдор шахс) билан маълум бир 
ҳуқуқий мажбуриятга эга бўлган шахс ўртасидаги муносабатлардир.
Ушбу муносабатлар у ёки бу объектга бевосита бошқарув таъсири доирасидан 
ташқарида бўлган, лекин бошқарувни амалга ошириш билан боғлиқ бўлган 
муносабатлардир. Асосий ҳуқуқий муносабатлар бошқарув мазмунини ифода этса, 
ёрдамчи ҳуқуқий муносабатлар бошқарув мазмуни билан боғлиқ бўлиб, тўғридантўғри 
уни ифода этмайди. 
Ёрдамчи ҳуқуқий муносабатлар давлат бошқаруви жараёнида вужудга келса ҳам, 
уларнинг асосий вазифаси бошқарув субъектининг бошқарув объектига бевосита 
таъсири ҳисобланмайди. Бу муносабатлар асосий ҳуқуқий муносабатларга, яъни 
бевосита бошқарув таъсирини амалга оширишга кўмаклашади. Масалан, давлат 
бошқарувини амалга ошириш мақсадида биронбир норматив ҳужжатни тайёрлаш 
бўйича икки бошқарув субъекти ўртасида вужудга келадиган ва бўйсунувга 
асосланмаган муносабатлар – ёрдамчи ҳуқуқий муносабатлар ҳисобланади. Бундай 
муносабатлар турли-туман бўлиб, давлат бошқарувини амалга ошириш учун зарур 
бўлган шарт-шароитларни яратиб беради;