Усмонхон алимов

“Бас, унга 
юмшоқ сўз айтингиз! Шояд, у эслатма олса ёки 
(ҳалок 
қилишимдан)
 қўрқса”,
(Тоҳо, 44)
дейилган.
Бу ояти каримада гуноҳ ва хато иш қилганларга нис­
батан қандай муносабатда бўлиш аниқ баён қилинган.
Ҳаётда баъзи кишиларнинг билиб­билмай гуноҳ ёки 
хато иш қилаётганларига тез­тез гувоҳ бўламиз. Биз лар­
дан, аввало, ўзимизни бундай ишлардан сақлаш, бошқа­
лар нинг нотўғри ишларини Набий (соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам) кўрсатиб берганларидек ва Парвар дигоримиз бу
­
юрганидек тушунтириш талаб қилинади.
Мураббийлар фарзанд қалбига жасурлик, шижоат лилик 
ва тўғри сўзли бўлишни ҳам сингдириши, Ис ломнинг эзгу 
тушунчаларини дилига жойлаб, Аллоҳ йў лида хайрли ва 
савобли ишларни кўп қилишни ўргатиши лозимдир.
Яхшиликка буюриш ва ёмонликдан қайтариш
Ислом дини барча умматларга жинси, миллати, ирқи­
дан қатъи назар, бир­бирларидан ажратмасдан яхши
­
ликка буюриш ва ёмонликдан қайтаришни фарз қилди. 
Бу муҳим вазифани адо этишда белгиланган қоидаларга 
амал қилинади. 
www.muslim.uz

---

 
Усмонхон Алимов

147
Аллоҳ таоло бундай дейди:
ﮙ ﮘ ﮗ ﮖﮕ ﮔ ﮓ ﮒ ﮑ
ﮡ ﮠ ﮟ ﮞ ﮝ ﮜ ﮛ ﮚ
ﮬ ﮫ ﮪ ﮩ ﮨ ﮧﮦ ﮥ ﮤ ﮣﮢ
«Мўминлар ва мўминалар бир-бирларига дўст дир-
лар: 
(одамларни)
 яхшиликка буюрадилар, ёмон ликдан 
қайтарадилар, намоз
(лар)
ни баркамол адо этадилар, 
закотни берадилар ҳамда Аллоҳ ва 
(Унинг)
Расули
­
га итоат этадилар. Айнан ўшаларга Аллоҳ марҳамат 
кўрсатур. Албатта, Аллоҳ қудратли ва ҳикматлидир» 
(Тавба, 71).
Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саҳобалардан 
қи йинчилик ва енгилликда итоат қилишга, қай ҳолат­
да бўлса ҳам, тўғри сўзлашга ва сабрли бўлишга аҳд 
олдилар.
Убода ибн Собит (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади.
“Саҳобалар Расулуллоҳга (соллаллоҳу алайҳи ва сал
­
лам) қийинчилик ва енгилликда, ихтиёрий ва маж бурий 
амалда итоат қилишга, ўзидан бошқани афзал кўришда, 
жўяли сабаб бўлмасдан бирор киши билан тортишмас
­
ликка, доим тўғри сўзлашга ҳамда Аллоҳ йўлида сабр қи­
лишга аҳд қилдилар”. 
Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жамият­
даги ҳар бир кишининг ҳаётини битта кемада кетаёт
­
ганларга ўхшат дилар. Шунинг учун ҳар бир кишининг 
хатти­ҳара катида салбий ҳолатлар сезилса, мусулмон 
киши уни тартибга чақириши лозим бўлади.
Амру маъриф ва наҳйи мункар Ислом умматига вожиб 
ва ҳар бир мусулмон кишининг белгиланган тартибда 
уни адо этиши улкан вазифадир.
Амру маъруф ва наҳйи мункар эркак, аёл, ёш ва кек
­
са, катта­кичик мусулмонга вожиблиги ҳақида Расулул­
лоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сўзлари бор. 
www.muslim.uz

---

148
Оилада фарзанд тарбияси
Ҳузайфа (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади. Пай ғамбар 
(соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Нафсим изми да бўлган 
Зотга қасам, албатта, яхшиликка бую ри ла сизлар ва 
ёмон ликдан қайтариласизлар ёки Аллоҳ сиз лар усти
­
ларингизга азоб юборади. Сизлар дуо қила сизлар, бас, 
дуоларингиз қабул қилинмас”, де дилар 
(Имом Термизий 
ривояти).
Ибн Ҳиббон Ойшадан (розияллоҳу анҳо) ривоят қи­
лади.
Пайғамбарнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) юзла ри­
да маҳзунликни кўрдим. У киши таҳорат қилдилар, бирон 
кишига гапирмадилар. Мен Ул зот нима деган ла рини би
­
лиш учун ҳужра деворига яқин келдим. У киши минбарга 
ўтирдилар. Аллоҳга ҳамду сано айтдилар ва: «Эй инсон
­
лар, Аллоҳ таоло сизларга: “Менга дуо қилишдан олдин 
яхшиликка буюринглар ва ёмонлик лардан қайтаринглар. 
Акс ҳолда мен дуола рингни қабул қилмайман. Мендан ёр
­
дам сўрайсизлар, ёрдам бер майман”, деди», дея минбар
­
дан тушдилар.
Амру маъруф ва наҳйи мункарнинг ҳамма қабул қил­
ган қоидалари ва шартлари бор, уларни мураб бий лар 
ўз лари ўрганиб, болаларга ўргатишлари лозимдир. Бола 
бу қоидаларни тушуниб етсин, шу қоидаларга кўра ҳара­
кат қилсин.
Амали сўзига мос бўлсин
Аллоҳ таоло айтади:
ﮧ ﮦ ﮥ ﮤ ﮣ ﮢ ﮡ ﮠ ﮟ ﮞ ﮝ ﮜ ﮛ
ﮭ ﮬ ﮫ ﮪ ﮩ ﮨ