Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

bozorga kirib olish narxi
yoki 
demping 
narx
deb ataladi. 
Bu narx raqibni sindirishga qaratilganligidan davlat uni ta`qiqlaydi, shu 
sababli firmalar uni yashirin qo`llaydilar va bu ish rasmiy narxning bir qismini 
kechib yuborish shaklida bo`ladi. 
 
Nazorat savollari: 
1.
Baho siyosati davlat iqtisodiy siyosatining ajralmas qismidir. 
2.
Baho va baholashning mohiyati, ahamiyati va mazmuni. 
3.
Baho funktsiyalarini aytib bering? 
4.
Bahoning turlari qanday? 
5.
Sanoat ishlab chiqarishida baholash tizimini yaxshilash yo`llari. 
6.
Xorijiy mamlakatlarda baho va baholash xususiyatlarini aytib bering? 

---

149 
XI BOB.
SANOAT KORXONALARIDA MOLIYAVIY MENEJMENTNING 
XUSUSIYATLARI
 
Reja: 
11.1. Moliyaviy menejmentni tashkil etishning mohiyati va xususiyatlari. 
11.2. Boshqarish tamoyillari va usullari. 
11.3. Boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayoni va bosqichlari. 
11.4. Moliyaviy menejmentining mexanizmi strategiyasi va vazifalari, moliyaviy 
boshqaruvning o`ziga xos jihatlari
Tayanch iboralari: 
moliya iqtisodiyot, menejment, menejer, boshqaruv, 
sanoat menejmenti, moliyaviy menejment, boshqarish usullari, iqtisodiy usullar, 
ijtimoiy-ruhiy usullari, boshqaruv qarorlari, boshqaruv qarorlari samaradorligi, 
qaror qabul qilish jarayoni, qaror qabul qilish uslubi, qaror qabul qilish modeli 
 
11.1. Moliyaviy menejmentni tashkil etishning mohiyati va xususiyatlari. 
Moliya – bu xo`jalik yurituvchi subyektlarda va davlatda pul mablag`lari 
yaratish jarayonida vujudga keluvchi va takror ishlab chiqarish, rag`batlantirish va 
jamiyatning ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish maqsadida pul munosabatlari 
majmuidir. 
Moliyaviy menejment – bu zamonaviy usullar asosida firmaning moliyaviy-
xo`jalik faoliyatini boshqarishga yo`naltirilgan professional (kasbiy) faoliyat 
turidir. 
Moliyaviy menejment – moliyaviy resurslar harakatining jarayoni bo`lib, 
xo`jalik subyektlari o`rtasidagi moliyaviy munosabatlarni va moliyaviy resurslarni 
boshqarishga yo`naltirilgan. 
Moliyaviy menejment quyidagi zaruriy xususiyatlarga ega: 
- Korporatsiya faoliyatining moliyaviy tomonini bashorat qilish va 
rejalashtirish. Moliyaviy rejalashtirish jarayonining asosiy ko`rsatkichlari sifatida 
sotilgan mahsulot hajmi foyda-kapital qo`yilmalari qatnashadi; 

---

150 
- Katta miqdordagi mablag`larni investitsiyalash jarayonida maqsadga 
muvofiq (yechishlarni) qarorlarni qabul qilish; 
- Moliyaviy faoliyatni hamma xizmatlar bilan moslashtirish (koordinatsiya). 
Masalan: marketing sohasidagi qaror sotish hajmiga ta`sir etadi va bu, o`z 
navbatida, foyda va investitsiya miqdoriga ta`sir ko`rsatadi 
- Moliyaviy bozorda qo`shimcha mablag`larni safarbar qilish, shaxsiy 
aktsiyalar va obligatsiyalarni sotish va boshqa shu kabi katta (hajmdagi) 
operatsiyalar o`tkazish. 
Moliyaviy menejment quyidagilarni o`z ichiga oladi: 
- Turli moliyaviy qurollarni ishlatish orqali firmaning moliyaviy siyosatini 
ishlab chiqish va amalga oshirish; 
- Moliyaviy masalalar bo`yicha qaror qabul qilish, ularni aniqlashtirish va 
amalga oshirish usullarini tanlash; 
- Firmaning moliyaviy hisobotini tuzish va tahlil qilish orqali axborot 
ta`minotini ta`minlash; 
- Investitsion loyihalarni baholash va investitsiya portfelini shakllantirish, 
kapitalga bo`lgan xarajatni baholash, moliyaviy rejalashtirish va nazorat; 
- Firma moliyaviy-ho`jalik faoliyati boshqaruv apparatini tashkil etish. 
Moliyaviy menejment soxasida yutuqqa erishish ko`p jihatdan moliyaviy 
bo`lim xizmatchilariga bog`liq bo`lib, ulardan tashabbus, noananaviy yechimlar, 
o`tkaziladigan operatsiyalarni keng ko`lamliligini, oqlangan tavakkalchilikni va 
ishchanlikni, qabul qilinadigan moliyaviy qarorlarni optimal bo`lishini talab qiladi.