Usmanova N. Yu. Iqtisodiyot va moliyaviy menejment

mahsulot ishlab chiqarish tannarxi
kategoriyasidan ham 
keng foydalaniladi. Qiymat va ishlab chiqarish tannarxi o`rtasidagi tafovut ishlab 
chiqarish subyektining daromadi yoki foydasi hisoblanadi.

---

121 
Mahsulot ishlab chiqarish tannarxi – mahsulotni ishlab chiqarish bilan 
bevosita bog`liq bo`lgan, ya`ni ishlab chiqarish texnologiyasi bilan bog`liq bo`lgan 
xarajatlarning puldagi ifodasidir.
Sanoat oldida turgan asosiy vazifalardan biri – bu mahsulot ishlab chiqarish 
tannarxini pasaytirishdir. Bu vazifaning bajarilishi natijasida ishlab chiqarishni 
rivojlantirishga va aholining turmush darajasini oshirishga imkoniyat yaratadi. 
Ayniqsa, bozor iqtisodiyoti sharoitida barcha resurslardan bekami-ko`st 
foydalanish bu ko`rsatkichlarning rolini oshirish zaruriyatini taqozo etadi. SHu 
sababli tannarx atamasining mohiyati, ahamiyati, mazmuni va shakllarini yaxshi 
bilish hamda uni pasaytirish masalasiga katta e`tibor berish kerak bo`ladi. 
Biron-bir mahsulot ishlab chiqarish uchun ma`lum miqdorda xomashyo va 
materiallar, mehnat va boshqa ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo`lgan yuklama 
xarajatlar sarflanadi. Mahsulot ishlab chiqarish bilan bevosita bog`liq bo`lgan 
xarajatlarning puldagi ifodasi 
mahsulot ishlab chiqarish tannarxi 
deb ataladi. 
Mahsulot ishlab chiqarish tannarxi ko`rsatkichi ishlab chiqarishni 
rivojlantirishda va uni tashqil etishda muhim o`rin tutadi. 
Mahsulot ishlab chiqarish tannarxini pasaytirish ishlab chiqarish 
rentabelligini oshirish, ya`ni foydani ko`paytirishning, mavjud resurslar bilan 
ishlab chiqarish hajmini o`stirishning muhim omili hisoblanadi. Mahsulot ishlab 
chiqarish tannarxi ko`rsatkichi ishlab chiqarish sifat ko`rsatkichlari orasida alohida 
o`rin tutadi. 
Ishlab chiqarishni va mehnatni tashqil etish, texnika va materiallardan 
foydalanish, moddiy texnika ta`minotini takomillashtirish, mahsulot sifatini 
yaxshilash borasidagi hamma o`zgarishlar xarajatlar darajasida aks etadi. Shu 
sababli ham biz mahsulot tannarxi ishlab chiqarish samaradorligining sifat 
ko`rsatkichlari tizimida muhim o`rin egallaydi, deya olamiz. Binobarin, shuning 
uchun ham mahsulot ishlab chiqarish tannarxini hosil qiluvchi xarajatlarni ularning 
iqtisodiy mazmuniga ko`ra guruhlash muhim ahamiyat kasb etadi.