Uslubiy majmua

Kundalik amaliy bilim.
Tabiat haqida, shuningdek odamlarning o‗zlari, ularning 
yashash sharoiti, ijtimoiy aloqalari va hokazolar to‗g‗risida elementlar bilimlar beruvchi 
kundalik-amaliy bilimlar bilishning tarixan eng birinchi shakli hisoblanadi. Bilishning bu shakli 
kundalik hayot, odamlar amaliy tajribasidan kelib chiqqan. SHu asosda olingan bilimlar garchi 
45
Толстой Л.Н. Воспоминания. – М.: Прогресс, 1991. – С.3. 

---

76 
mustahkam bo‗lsa-da, biroq tartibsiz, tarqoq xususiyatga ega bo‗ladi, ma‘lumotlar, qoidalar va 
shu kabilarning oddiy majmuini tashkil etadi. Kundalik bilish sohasi juda rang-barang. U 
sog‗lom fikr, e‘tiqodlar, belgi-alomatlar, shaxsiy tajribadan chiqarilgan dastlabki xulosalar, 
ularning an‘analar, rivoyatlar, o‗gitlar va hokazolarda ifodalangan ko‗rinishlari, intuitiv ishonch, 
sezgilar va shu kabilarni o‗z ichiga oladi.
Kundalik bilim – bu har xil faoliyat shakllari – jumladan ishlab chiqarish faoliyati, estetik 
faoliyat, siyosiy faoliyat va hokazolarning ta‘sirida shakllanadigan turmush bilan bog‗liq 
tushunchalar majmui avlodlar to‗plagan jamoa kollektiv tajribasi mahsuli hisoblanadi.
SHaxsiy darajada kundalik bilim muayyan shaxsning emotsional kechinmalari va o‗z 
hayot tajribasini anglab etishi bilan bog‗liq. Inson dunyoni nafaqat ilmiy o‗rganish, balki o‗z 
hayoti, kundalik amaliyotida o‗zlashtirish jarayonida ham tushunib etadi. Bunday 
o‗zlashtirishning universalligini hozirgi zamon nemis faylasufi Gadamer «dunyoni sinash» deb 
nomlagan. Kundalik bilim zamirida odamlar faoliyatining rang-barang shakllari yotadi. Bu 
faoliyat turlari urf-odatlar, rasm-rusumlar, bayramlar, marosimlar, jamoa harakatlari (o‗yin, raqs 
va h.k.), axloqiy qoidalar va taqiqlar bilan tartibga solinadi. Ular odamlarni jamoaviy ijtimoiy, 
madaniy tajribaga jalb etish vositalari bo‗lib xizmat qiladi, odamlarning tabiatga va bir-biriga 
munosabatini tartibga soladi, yangi bilimlarning shakllanishiga xizmat qiladigan boshlang‗ich 
bilim sifatida amal qiladi.