Uslubiy majmua. Toshkent: tdtu, 202, 202 bet

Loyihalash namunaviy marshrutlariga misollar
Nostandart detallar uchun texnologik rejalashtirish standart detallar uchun
texnologik rejalashtirishdan farq qiladi. Nostandart detallar uchun texnologik
jarayon ko‘rilayotgan detallar klassi uchun oldin yaratilgan namunaviy
umumlashgan texnologik jarayonni konkretlashtirish va moslashtirish yo‘li bilan
loyihalanadi. Standart detallar uchun texnologik jarayonning pasayuvchi
loyihalashi bajariladi va u loyihalashning printsipial sxema, marshrut va operatsion
texnologiya, uskuna va asboblarni loyihalash va sonli – dasturiy boshqariladigan
dastgohlar uchun boshqaruvni sintez qilish bosqichlaridan tarkib topadi.
ALTda loyihalash rejimlari. Qandaydir marshrutni bajarishda inson ishtiroki
va EHMdan foydalanishning tavsifi va ishtirok etish darajasi bo‘yicha
loyihalashning bir qancha rejimlarini farqlashadi.
Avtomatik rejim yechimga inson aralashmasidan EHMda formal algoritmlar
bo‘yicha loyihalash bajarilganda qo‘llanadi.
Qo‘l (avtomatlashtirilmagan) rejim marshrut EHM yordamisiz bajarilishi
bilan tavsiflanadi.
Avtomatlashtirilgan loyihalash agar marshrutdagi loyihaviy
protseduralarning bir qismini inson qo‘lda, qolgan qismini esa EHMdan foydalanib
bajarsa, bunday loyihalash qisman avtomatlashtirilgan bo‘ladi. Bunday rejim
loyihalash past darajada avtomatlashtirilganini aks ettiradi.
Dialogli (interaktiv) rejim ancha takomillashgan rejim bo‘lib, unda
marshrutdagi hamma protseduralar EHM yordamida bajariladi, inson ishtiroki esa
loyihaviy protseduralar yoki operatsiyalar natijalarini operativ baholashda, davom
ettirish yo‘llarini tanlashda va loyihalash borishini korrektirovka qilishda namoyon
bo‘ladi. Agar dialog initsiatori inson bo’lsa, unga EHMdagi avtomatik hisoblarni
istalgan paytda uzish imkoni berilgan bo‘lsa, bunday dialog aktiv deyiladi. Agar
hisoblashni uzish EHMda bajarilayotgan, oldindan nazarda tutilgan ma’lum
momentlarda dastur buyruqlari bo‘yicha amalga oshirilsa, ya’ni loyihalovchi
dialog initsiatori bo‘la olmasa, u holda dialog passiv deyiladi.
ALT rivoji, xususan, loyihalashning avtomatlashtirilishi darajasining ortishi
yo‘nalishida bormoqda. Lekin ALT bilan dialog rejimida ishlashda zarurat
solmoqda, chunki murakkab tizimlarni loyihalash jarayonini to‘lig‘icha
formallashtirib bo‘lmayapti va ba’zi hollarda inson ishtiroki qaror qabul qilishni
tezlashtirish imkonini bermoqda.

---

31