Uslubiy majmua. Toshkent: tdtu, 202, 202 bet

Loyihalash aspektlari. Ierarxik darajalarni tug‘diruvchi ob’ekt xossalari aks
ettirilishining batafsilligi darajasi bo‘yicha bayonlarni ajratishdan tashqari turli
aspektlar bo‘yicha bayonlar dekompozitsiyasidan ham foydalanishadi. Funktsional,
konstruktorlik va texnologik aspektlar yirik aspektlarga kiradi. Ushbu aspektlarga
taalluqli bayonnomalarni o‘zgartirish yoki olish bilan bog‘liq masalalarni yechish
mos ravishda funktsional, konstruktorlik va texnologik loyihalash deb ataladi.
F u n k t s i o n a l  a s p e k t  ob’ektda ro‘y beradigan fizikaviy va informatsion
jarayonlarning xarakteri va ishlashining asosiy printsiplarini aks ettiradi va
printsipial, funktsional, strukturaviy, kinematik sxemalarda va ularga ilova
qilinadigan hujjatlarda o‘z ifodasini topadi.
K o n s t r u k t o r l i k  a s p e k t  funktsional loyihalash natijalarini amalga
oshiradi, ya’ni ob’ektlarning geometrik shakllarini va ularning fazoda o‘zaro
joylashishini ta’minlaydi.
T e x n o l o g i k  a s p e k t  konstruktorlik loyihalash natijalarini amalga
oshiradi, ya’ni ob’ektlarni tayyorlash metodlari va vositalarini bayon qilish bilan
bog‘liq.
Ob’ekt xossalarini differentsiyalab (tabaqalashtirib), ya’ni undan bir qator
nimtizimlar va shunga mos aspektlar sonini ajratib bayon qilish mumkin. Masalan,
funktsional aspektni bayon qilinayotgan hodisalarning fizikaviy asoslariga ko‘ra
elektrik, mexanik, gidravlik, kimyoviy va shu kabi aspektlarga bo‘lish mumkin.
Bunda elektromexanik tizim bayonida elektrik va mexanik nimtizimlarning
bayonlari, yadroviy reaktor bayonlarida – gazodinamik, issiqlik, fizika-neyronli
nimtizimlarning, optika – elektron pribori bayonlarida – elektrik va optik
nimtizimlarning bayonlari paydo bo‘ladi.