Ushbu multimediali elektron darslik mualliflari

1. DONLI EKINLARNING UMUMIY TAVSIFI.

Don ekinlari ahamiyatiga ko’ra yer sharida eng qimmatbaxo va eng zarur oziq-ovqat mahsulotlarini yetishtirib beradigan o’simliklarning katta guruhi hisoblanadi. Don ekinlari asosiy oziq-ovqat mahsulotlari hisoblangan don va yorma yetkazib beradi. Don ekinlarining donidan un tayyorlanadi. Bu undan esa non va non mahsulotlari tayyorlanadi. G’alla doni ekinlarining doni yuqori kalloriyali oziqa bo’lib chorvachilikni omixta yem, dag’al va shirali oziqa bilan ta’minlovchi eng muhim soha bo’lib hisoblanadi. Bundan tashqari g’alla don ekinlarining doni sanoatda qayta ishlanib kraxmall, spirt va boshqa bir qator mahsulotlar olinadi. Demak don ekinlari sanoatning eng muhim xom ashyosi bo’lib hisoblanadi. Donchilik qishloq xo’jaligining eng muhim tarmog’idir. Ekin maydoni jihatidan ham don ekinlari yer yuzida boshqa qishloq xo’jalik ekinlari orasida birinchi o’rinni eg’allaydi. Dunyo bo’yicha 1 milliard gektardan ortiqroq yerga ekin ekib, dexqonchilik qilinadi. Shu ekin maydonlarining 70 foizdan ortiqroq qismiga don ekinlari ekib o’stiriladi.

O’zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishilgandan keyin don yetishtirishni ko’paytirish, mamlakat aholisi, halq xo’jaligining donga bo’lgan talabini respublikada yetishtirilgan don hosili hisobiga qondirish bo’yicha bir qator amaliy ishlar bajarildi, farmonlar, qonunlar qabul qilindi.
O’zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan keyin ekin maydonlari tarkibida katta o’zgarishlar sodir bo’ldi. Asosiy ekin g’o’za hamda yem-xashak ekinlari maydonlari qisqartirildi va boshoqli don ekinlari maydonlari keskin oshirildi. Respublikamizda 4,3 mln gektar sug’oriladigan, 730 ming gektar lalmikor ekin maydonlari bor. O’zbekiston Respublikasida boshoqli don ekinlarini yetishtirish bo’yicha ma’lumotlar jadvalda keltirilgan.
O’zbekiston rahbariyatining g’alla mustaqilligini uzil kesil hal qilish borasidagi sa’yi-harakatlari, olimlarning navga, urug’chiliqka e’tibori, dexqonlarimizning fidoqorona mehnati tufayli respublikamizning g’alla xirmoni yildan yilga yuksalib bormoqda.