Ushbu kitob mazmuni bilan tanishish sizning ma’naviy sog’lomlashishingiz uchun xizmat qilishi mumkin. Faqat, haqiqatlar nisbiy ekanini bilib yashashni istamagan odamlarga uni tavsiya qilmang

agar o’sha jismni tashkil qilgan atomlardagi elektronlar soni 
protonlar sonidan ko’p bo’lsa, unda hayot bor
. Bu qoida, 
tag’in, 
koinotdagi yulduzlardan tortib, eng mayda viruslargacha amal qiladi. Bir 
kun kelib Quyosh tarkibidagi hamma erkin elektronlar samoga sochilib 
tugaydi 
– shunda bizning yulduz so’nadi. 
Daraxt unga quyoshdan elektronlar (yorug’ik) oqimi me’yorda kelib 
tursa, suv va oziq moddalarni vaqtida olsa, tanasida ortiqcha elektronlar 
sonini tutib tura oladi va yashayveradi. Agar unga yorug’lik tushmay qolsa 
yoki tanasidagi hayotiy 
jarayonlar uchun zarur ozuqadan mahrum bo’lsa – 
bir kun kelib uning ortiqcha elektro
nlari qolmaydi va u nobud bo’ladi. 

---

Javlon Juraev
O’zlik Sari Yetti Qadam – 2
www.juraev.uz 
75
Inson tanasi ham xuddi 
shunday. Jismimizda to’q atomlar ko’p ekan – 
tirikmiz. Umr davomida ixtiyorimizdagi elektronlarni tanamiz issiqlik 
sifatida taratib sarflaydi. Tanamiz o’ta sovuq muhitga tushib qolsa, ko’proq 
issiqlik chiqarishga majbur bo’ladi. Buning natijasida qanchadan-qancha 
hujayralarni tashkil qilgan atomlar elektronlaridan ayrilib, och qoladilar va 
halok bo’ladilar. O’lgan hujayralar esa tanada yiring sifatida jamlanadi. 
Ularni tana har xil yo’llar bilan chiqarib tashlaydi. Biz buni oddiygina qilib 
shamollash deb ataymiz. 
Yoki o’ta issiq muhitga tushganda ham tana o’z 
haroratini mo’tadil tutib turish uchun ortiqcha issiqlikni chiqarib tashlashga 
urinadi. Buning natijasida tana katta quvvatdan ayriladi va holsizlanadi. 
Bunda ichki a’zolar hujayralari ko’proq jabr ko’radi va issiq o’tishdan kelib 
chiqqan kasalliklar ham shunga monand bo’ladi. 
Bundan tashqari, o’zimiz tanamizdagi erkin elektronlarni jismoniy va 
hayotiy quvvat sifatida turli xil maqsadlarda ishlatamiz. Avvalgi kitobdan 
bilasizki, ruhiy azoblanish, turli kuchli hissiyotlar, qo’rquvlar hayotiy quvvat 
kushandasi. Har safar elektronlardan ayrilganda, tanada qanchadir 
huj
ayra nobud bo’ladi. Ulardan ba’zilari tiklanadi – ba’zilari esa bunday 
xususiyatda ega emas (asab hujayralari shular jumlasidan). Vaqt o’tishi 
bilan tanada shunday o’lik hujayrakar to’planib boradi. Buning natijasida et 
siniqadi va dag’allashadi, suyaklar mo’rtlashadi, soch va tirnoqlar oqaradi. 
Biz buni oddiygina qilib keksayish deb ataymiz. 
Muddati kelib, tanadagi to’q atomlar zaxirasi tugaydi va organizmni 
hayot batamom tark etadi. Sh
uning uchun o’lgan tanadan tinimsiz 
elektronlar oqimi bo’lgan issiqlik taralishdan to’xtaydi. Bu jihatdan olib 
qaraganda, o’lim birdaniga keladigan narsa emas – hayot tanamizni umr 
davomida asta sekin tark etib boradi. Men buni avvalgi kitobda ham aytib 
o’tganman – hayotiy quvvatimizni sarflab borib, uning adog’iga yetganda 
hayotimiz barham topadi. 
Men sizga oshirishni maslahat bergan hayotiy quvvat 
– bor-yo’gi 
tanimizni tirik tutib turgan ortiqcha 
elektronli to’q atomlardir. Bayonning 
davomi shu atomlarni qanday saqlab qolish va ko’paytirish haqida bo’ladi.