Ushbu amaliy mashg’ulotlar ishlanmasi Urganch Davlat Universiteti Kengashining 20 yil dagi “ ” –sonli bayoni bilan tasdiqlangan. Tuzuvchilar: U. Q. Abdurahimov

Kimyoviy tarkibi.
Mahsulot tarkibida steroid saponinlar, alkoloidlar (garman va 

---

14 
boshqalar), flavonoidlar, vitamin C, bo’yoq, oshlovchi va boshqa moddalar, 
mevasida 
5
% 
yog’ 
bo’ladi. 
Steroid saponinlar yig’indisidan dioscin, 2% diosgenin, gitogenin, gracillan va 
boshqalar 
sof 
holda 
ajratib 
olingan. 
Ishlatilishi.
Dorivor preparatlari aterosklerozga qarshi, qondagi xolesterinning 
miqdorini kamaytirish va siydik haydash ta’siriga ega hamda me’da shirasini 
kamayish 
hollarini 
davolashda 
yahshi 
natijalar 
olingan. 
Trubusponin preparati aterosklerozni (umumiy, miya va yurak-qon tomirlari 
sklerozini) 
davolash 
uchun 
ishlatiladi. 
Dorivor preparatlari
. Tribusponin (mahsulotining steroid saponinlar yig’indisi) 
tabletka 
holiday 
chiqariladi. 
O’simlikdan olingan diosgenindan gormonal preparatlarni sintez qilishda 
foydalanadi. 
Vaziyatli 
masalalar:
1.Qizilmiya ildizining ko`ndalang kesimini mikroskop ostida lub tolalari, ustitsalar, 
shaklini o`zgartirgan floema, o`zak nur hujayralari tuklar ko`rindi. Qizilmiya ildizi 
mikroskopik 
ko`rinishi 
bo`yicha 
o`z 
nomiga 
mosligini 
izohlang. 
2. Saponin saqlagan dorivor o`simlik mahsulotlarini tahlil qilish bo`yicha tavsiya 
bering. 
3. Saponin saqlagan dorivor o`simlik mahsulotlaridan olingan preparatlar balg`am 
ko`chiruvchi, surgi vositasi sifatida ishlatiladi, qondagi xolesterin miqdorono 
kamaytiradi. 
Ularning 
preparatlarini 
qon 
tomiriga 
yuborilsa 
samarali 
ta`sir 
etadi. 
4.“Bumerang”-usuli. 
Talabalar kichik bir nechta guruhlarga bo’linadi va vazifa
Yozilgan 
material 
tarqatiladi.Har 
bitta 
guruh 
o’z 
fikrlarini 
Bayon qiladi va guruhlar orasida savol javob ketadi. O’qituvch 
yordamida 
fikr 
umumlashtirib 
to’qri 
javob 
aniqlanadi. 
I-guruh-vazifasi 
1.Dukkakdoshlar 
oilasiga 
hos 
bo’lgan 
bеlgilar 
2. 
Jen-shen 
mahsulotini 
tashki 
ko’rinishi. 
3 
Qizilmiya 
mikroskopiyasi 
II-guruh-vazifasi 
1Temirtikan 
morfologiyasi 
2.Jen-shen 
mahsulotini 
kimyoviy 
tarkibi 
3.Qizilmiya 
mahsulotini 
ishlatilishi 
III-guruh 
1. 
Qizilmiya 
o’simligining 
morfologiyasi 
2. 
Temirtikan 
mahsulotini 
tashki 
ko’rinishi. 
3. 
Araliadoshlar 
oilasiga 
xos 
bеlgilar 
IV-guruh 
1.Jen-shen 
morfologiyasi 
2.Temirtikan 
mahsulotining 
kimyoviy 
tarkibi 
3. Qizilmiya mahsulotini ishlatilish.