Қурилиш қоришмалари. Қоришманинг асосий хоссаларини аниқлаш. Қоришма аралашмасининг харакатчанлигини аниқлаш. Умумий маълумотлар

2. Қоришманинг зичлигини аниқлаш.
Асбоб ва ускуналар: Тарози тошлари билан, лаборатория титраткичи, қоришмани зичлаш учун диаметри 12 мм, узунлиги 300 мм бўлган пўлат стержен, секундомер, белкурак, 1 л ли ўлчов идиш, пичоқ қоришма намунаси.
Тажрибани бажариш тартиби: Қоришманинг зичлигини аниқлашда, синаш учун қоришма тайёрланади. 1 л ҳажмдаги цилиндрли ўлчов идиш синашдан олдин обдон қуритилади ва торозида тортилади. Идишни қоришма билан тўлдирамиз. Агар қоришманинг силжувчанлик кўрсаткичи 6см ёки ундан кичик бўлса, қоришма солинган идиш лаборатория титраткичида 30 с зичланади. Агар силжувчанлиги 6 см дан кўп бўлса, бундай қоришма диаметри 12 мм ли пўлат стержень билан 25 марта зичланади. Сўнг зичланган қоришма юзаси текисланиб 2 г аниқликгача торозида тортилади. Натижалар қуйидаги формулага қўйилиб, қоришма зичлиги , г/см³, ҳисобланади.

бу ерда m — қоришма билан ўлчов идишнинг массаси, г;
m₁ — ўлчов идишнинг массаси, г.
Қоришманинг зичлиги икки марта ўтказилган синов натижаларининг ўртача арифметик қиймати сифатида ҳисоблаб чиқарилади. Иккита ўтказилган синов натижаларинг фарқи майда кўрсаткичга нисбатан 5 % дан ошмаслиги лозим, агар синов натижалари 5 % дан кўп фарқ қилса янги қоришма намуна олиниб синов қайтадан бажарилади.
3. Қоришманинг қатламланмаслик хоссасини аниқлаш.


Асбоб-ускуналар: 150х150х150 мм ўлчамдаги пўлат куб-қолип, лаборатория титратма майдончаси, тарози, қуритиш жавони, катакларининг ўлчами 0,14 мм бўлган элак, диаметри 12 мм ва узунлиги 300 мм ўлчамдаги пўлат стержень, пўлат идиш(противень).


Тажрибани бажариш тартиби: Қоришма 150х150х150 мм ўлчамдаги куб-намуна тайёрлашга мўлжалланган пўлат қолипга солинади ва қоришмани зичланиши учун лаборатория титратма майдончасида 1 минут давомида титратилади.
Зичлангандан кейин қолипнинг 7,5 ± 0,5 мм баландлигидаги қоришманинг юқори қатлами ажратиб идиш(противень)га солинади, пастки қисми бошқа идишга тўкилади.
Олинган қоришма намуналари тарозида 2 г аниқликда тортилади ва нам холида элаш учун катакларининг ўлчами 0,14 мм бўлган элакка солиниди. Қоришма таркибидаги тўлдирувчиларни боғловчилардан тозаш учун тоза сув солиниб ювилади. Элакдан оқаётган сув тиниқ холатга келгандан кейин, қоришма ювилган хисобланади.
Ювилган тўлдиргичлар алохида тоза идишга солиниб, қуритиш жавонида 105—110 °С хароратда турғун массагача қуритилади ва тарозида 2 г аниқликда тарозида тортилади.
Зичланган қоришманинг юқори (паст) қисмидаги тўлдирувчилар миқдори фоиз хисобида қуйидаги формула орқали аниқланади;

бу ерда; т₁ —намунанинг юқори (паст) қисмидан олиниб ювилиб қуритилган тўлдирувчи масса, г;
m₂ — намунанинг юқори (паст) қисмимидан олинган қоришманинг масаси, г.
Қоришманинг қатламланмаслик кўрсаткичи П фоиз хисобида қуйидаги формула орқали аниқланади;



бу ерда: V — намунанинг юқори ва пастки қисмидаги тўлдирувчиларнинг абсолют қийматдаги фарқи, %;
V — намунанинг юқори ва пастки қисмидаги тўлдирувчининг умумий миқдори, %.

Қоришманинг қатламланмаслик кўрсаткичи икки марта ўтказилган синов натижаларининг ўртача арифметик қиймати сифатида 1 % аниқликда ҳисоблаб чиқарилади. Иккита ўтказилган синов натижаларинг фарқи майда кўрсаткичга нисбатан 20 % дан ошмаслиги лозим, агар синов натижалари 20 % дан кўп фарқ қилса янги қоришма намуна олиниб синов қайтадан бажарилади.