Қурилиш меъёрлари ва қоидалари

3-жадвал 
Ўйиқнинг 
чуқурлиги, м. 
Грунт 
қумли 
лойли 
қумли 
қумли лойли 
лойли 
Чуқур нишаби асосидан машинанинг таянчигача уфқ 
бўйича масофа, энг яқин м. 
1,0 
1,5 
1,25 
1,00 
1,00 
2,0 
3,0 
2,40 
2,00 
1,50 
3,0 
4,0 
3,60 
3,25 
1,75 
4,0 
5,0 
4,40 
4,00 
3,00 
5,0 
6,0 
5,30 
4,75 
3,50 
3.11
Машиналарга 
техник 
ҳизмат 
кўрсатиш 
тайѐрловчи 
завод 
йўриқномасида кўзда тутилган ҳоллардан ташқари ҳолларда юритгич 
тўхтатилганидан ҳамда гидравлик ва пневматик тизимлардаги босим 
туширилганидан кейингина бажарилиши лозим. 
3.12
Электр юритгичли машиналарга техник ҳизмат кўрсатилаѐтганда, 

---

20 - бет ҚМҚ 3.01.02-00 
тасодифан кучланиш беришни истисно қилувчи тадбирлар қурилиши лозим. 
Ишга тушириш қурилмаларда «Уланмасин - одамлар ишлаѐтир» плакатлари 
осилиши лозим. Электрюритгичларнинг таъминот занжиридаги қуйма эрувчан 
сақлагичлар чиқариб олиниши лозим. 
3.13
Ўз
 
оғирлиги таъсирида кўчиш имконига эга бўлган йиғма машина 
бирликлари техникавий ҳизмат кўрсатиш пайтида уларнинг беихтиѐр 
кўчишини истисно қилиш учун блокланиши ѐки таянчларга туширилишлари 
лозим. 
3.14
Машина қисмларини қиздириш учун очиқ, алангадан фойдаланиш 
тақиқланади, шунингдек ѐқилғи ва мой қисмларида сирқиш мавжудлигида 
машинани ишлатиш ман қилинади. 
3.15
 
Машиналарни ўз ҳаракати билан, буксирда ѐки нақлиѐт 
воситаларида кўчиришда Ўзбекистон Республикаси ИИВ тасдиқлаган 
Йўл ҳаракати қоидалари талабларига риоя қилиш лозим. 
3.16
Машиналарнинг табиий ѐки сунъий тўсиқлар орқали, 
шунингдек, қўриқланмайдиган темирйўл ўтувлари орқали ҳаракатига 
фақат ҳаракат йўли ҳолатини текширилганидан кейингина рухсат 
берилади. Лозим бўлганда, машинанинг ҳаракат йўли текисланиши ва 
машина паспортида кўрсатилган талабларни ҳисобга олган ҳолда 
мустаҳкамланиши лозим. 
3.17
Машинанинг монтажи (демонтажи) тайѐрловчи заводнинг 
йўриқномаси ва машинанинг техник ҳолатига масъул шахснинг 
раҳбарлигида бажарилиши лозим. 
Монтаж зонаси тўсилиши ѐки ҳавфсизлик белгилари ва 
огоҳлантирувчи ѐзувлар билан кўрсатилиши лозим. 
Монтаж ишларини тойғоқда, туманда, қор ѐғаѐтганда, чақмоқ 
чақаѐтганда, ҳаво ѐки машина паспортида кўзда тутилган ҳаво 
ҳароратдан пастда шамол тезлиги ўшандай қийматдан юқори бўлганда 
бажаришга рухсат берилмайди. 
3.18
Машинанинг пневмо ва гидроприводидаги манометрларни 
синалиши ва пломбаланиши лозим. Манометр бузуқ бўлганда, 
машиналарнинг ишлашига рухсат берилмайди. 
3.19
Дастаки машиналардан фойдаланилганда ГОСТ 12.1,013-78 да 
шунингдек, тайѐрловчи-заводларнинг йўриқномаларида кўзда тутилган 
ҳавфсиз ишлатиш қоидаларига риоя қилиш лозим. 
3.20
Вибрация 
яратувчи 
машиналардан 
фойдаланилганда 
ишчиларнинг меҳнат маромини (ишдаги танаффуслар давомати, 
даволаш-профилактика тадбирларни ва б.) Ўзбекистон Республикаси 
Соғлиқни сақлаш вазирлиги тасдиқлаган Ишчи ўринларида умумий ва 
локал вибрация санитария меъѐрлари талабларига мос тарзда аниқлаш 
лозим. 
3.21 Материалларни кўчиришда қўлланиладиган конвейерлар 
конструкциясига ва жойлаштиришга ҳавфсизлик талабларига жавоб 
беришлари лозим. 

---

ҚМҚ 3.01.02-00 21 - бет