Қурилиш меъёрлари ва қоидалари

1. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР 
 
1.1 Ушбу меъѐрларга ва қоидаларга янги биноларни қуришда, мавжуд 
қоидаларни, биноларни ва иншоотларни қайта қуришда, таъмирлашда, 
кенгайтиришда ва техник қайта қуришда (келгусида - «қурилиш объектлари»), 
қурилиш- монтаж ишларини бажаришда риоя қилиниши, шунингдек, 
ишларни бажариш лойиҳаларини ишлаб чиқишда ҳисобга олиниши лозим 
Ишларни ҳавфсиз бажариш талаблари ушбу меъѐрлар ва қоидаларда кўзда 
тутилмаган қурилиш-монтаж ишларидан, конструкциялардан, инвентарлардан, 
технологик жиҳозлардан, ускуна ва нақлиѐт воситаларидан фойдаланилган 
ҳолларда тегишли давлат стандартлари, шунингдек, белгиланган тартибда 
тасдиқланган бошқа жорий меъѐрий ҳужжатлар талабларига риоя қилиниши 
лозим. 
1.2
Объектлар қурилишини амалга оширувчи ташкилотлар ѐки 
корхоналар (келгусида - «ташкилотлар») раҳбарлари (келгусида – “иш 
берувчилар») маҳкамавий оидликдан, мулкчилик шаклидан қатъий назар, 
ушбу ташкилотлар ходимлари ва қурилишга жалб қилинувчи бошқа шахслар 
томонидан ушбу меъѐрлар ва қоидаларнинг бажарилишини таъминлашлари, 
шунингдек касаба кўмитаси (ѐки ушбу ташкилотнинг бошқа вакили билан 
бирга) билан келишилган ҳолда иш берувчиларнинг, муҳандисий-техник 
ходимларнинг, бригадирлар ва ишчиларнинг 1-Иловага мос ҳолда Намунавий 
ҳолатлар асосида белгиланувчи функционал бурчларини тасдиқлаб 
қўйилишлари лозим. 
1.3
Иш берувчи Ўзбекистон Республикасининг «Меҳнат муҳофазаси» 
ҳақидаги қонунига ҳамда ишлаб чиқариш фаолияти натижаларига нисбатан 
ходимнинг ҳаѐти ва саломатлиги устуворлиги ҳақидаги муҳим муҳофазаси 
соҳасидаги давлат сиѐсати асосий томонларига риоя қилиши лозим. Меҳнат 
муҳофазасига зарурий маблағлар ажратиши лозим. Ишловчиларнинг сони 50 ва 
ундан ортиқ одамдан иборат бўлган ташкилотларда меҳнат муҳофазасига оид 
«Техлойиҳақури- 
лишташкилқилиш» 
ҳиссадорлик жамияти 
томонидан киритилган 
Ўзбекистон Республикасининг 
давлат архитектура ва қурилиш 
қўмитасининг 2000 йил
17 июлдаги 38-рақамли буйруғи 
билан тасдиқланган 
Ишга тушириш 
муддати 2001 йил 
1 январдан 

---

4 - бет ҚМҚ 3.01.02-00 
ҳизмат ташкил қилинади, шунингдек 50 ва ундан ортиқ нақлиѐт 
воситаларига эга бўлганда йўл ҳаракати ҳавфсизлиги ҳизмати тузилади, 
ушбу ҳизматлар ҳуқуқлари асосий ҳизматларга тенглаштирилади ҳамда 
у иш берувчига бўйсинади, ишловчилар сони ва нақлиѐт воситалари 
сони кичик бўлган ташкилотларда меҳнат муҳофазаси ҳизмати 
функцияларини бажариш раҳбарлардан
 
бирига юкланади. Меҳнат 
муҳофазаси ишларини Ўзбекистон СФП билан келишилган ҳолда 
Ўзбекистон Республикаси Меҳнат вазирлиги ѐки юқори маҳкама, 
вазирлик, корпорация, ассоциация ва бошқаларнинг «қоидалари» билан 
тасдиқланган меҳнат муҳофазасини ташкил қилиш ҳақидаги намунавий 
қоидалари мос тарзда ташкил қилинади.
 
14
.
Машиналарни, 
электр 
ва 
пневмо-асбобларни 
ҳамда 
технологик қурилмаларни ишлатишда ҳавфсизлик талабларига риоя 
қилиш бўйича масъулият қуйидагиларга юкланди: 
- 
машиналар, асбоблар, технологик қурилмалар, жумладан, ҳимоя 
воситаларига ушбу воситаларни ўз балансида (ўз карамоғида) сақловчи 
ташкилотга (шахсга), агар улар вақтинчалик фойдаланишга (ижарага) 
берилган ҳолда уларни, агар ушбу масала шартномада махсус кўрсатиб 
қўйилмаган бўлса, ишлатаѐтган ташкилотга (шахсга); 
- 
меҳнат ҳавфсизлиги бўйича ўқитишни ва йўриқнома беришни - 
штатида ходимлари бўлган ташкилотга; 
- 
ишларни бажаришда хавфсизлик талабларини бажариш ишни 
бажарувчи ташкилотга (шахсга) юкланади.
1.5 Қурилиш майдончасида ва участкалардаги ишларни бажаришга кичик 
пудратчи ташкилотларни (якка тарзда меҳнат фаолияти билан шуғулланувчи 
фуқароларни ҳам ўз ичига олганда) жалб қилган ҳолда ишлар 
бажарилаѐтганда, бош пудратчи қўйидагиларни бажаришга мажбурдир.: 
- 
жалб қилинувчи кичик кўрсаткичлар билан биргаликда қурилишда 
иштирок этувчи барча ташкилотлар ва шахслар учун мажбурий бўлган бош 
пудратчи ва кичик пудратчи ташкилотлар муносабатлари қоидаларига мос 
тарзда ишларни ҳавфсиз шароитларини таъминловчи тадбирлар (биргаликда 
бажариладиган ишлар графиги) режаси ишлаб чиқилади; 
- 
ўзлари режалаштирган тадбирларнинг бажарилишини ҳамда кичик 
пудратчиларнинг ўзларига бириктирилган иш участкаларида қурилиш 
ҳавфсизлигини бажариш қисмини амалга ошириш; 
- 
пудрат шартномаларини тузишда қурилиш майдонлари ва иш 
участкалари ҳудудларида меҳнат ҳавфсизлиги шароитларини таъминлаш 
бўйича тадбирларни бажаришга томонларнинг ўзаро масъуллиги кўзда 
тутилган. 
1.6
Мавжуд корхона ѐки цех ҳудудида ишларни бошлаш олдидан 
буюртмачи (корхона) ва бош пудратчи кичик пудратчи ташкилотлар 
иштирокида 2-Илова шаклида акт рухсатни расмийлаштириши лозим. Акт-
рухсатда кўзда тутилган тадбирларнинг бажарилишига қурилиш монтаж 
ташкилотларининг ҳамда мавжуд корхонанинг раҳбарлари масъулдирлар. 
1.7
Ишлаб чиқариш ҳавфи юзага келиши мумкин бўлган (бажарилувчи 

---

ҚМҚ 3.01.02-00 5 - бет
ишларнинг характерига боғлиқ бўлмаган тарзда) жойларда ишлар бошланиши 
олдидан ишларнинг масъул ижрочисига З-Иловага мос тарзда юқори ҳавфга 
эга бўлган ишларни бажариш учун кўрсатма рухсат берилиши лозим. 
1.8
Буюртма-рухсат берилиши лозим бўлган ишларнинг руйхати 4-
Иловага, шунингдек маҳаллий шароитлар ва қурилиш хусусиятларига мос 
тарзда ишларнинг намунавий рўйхати асосида тузилиши, ҳамда иш берувчи 
ѐки қурилиш монтаж ташкилотининг бош муҳандиси томонидан 
тасдиқланиши лозим. 
1.9
Буюртма-рухсат иш берувчининг буйруғи билан ваколатланган 
шахслар ичидан муҳандис техник ходим томонидан берилиши лозим. Ишлар 
мавжуд корхона ҳудудида бажарилаѐтганда, буюртма-рухсат, бундан ташқари 
яна мавжуд корхонанинг тегишли лавозимдор шахси томонидан имзоланиши 
лозим. Буюртма-рухсат ишларнинг берилган ҳажмини бажариш учун зарур 
бўлган муддатга берилади. Ишларни бажариш шароитлари ўзгариб қолган 
ҳолда буюртма-рухсат бекор қилинади ҳамда янги буюртма-рухсат 
берилганидан кейингина ишлар қайтадан бошланади. 
Ишларни бажаришга буюртма-рухсат берган шахс ишларнинг масъул 
раҳбари томонидан мехнат ҳавфсизлигини таъминлаш тадбирларини 
бажараѐтганлиги устидан назорат ўрнатиши лозим. 
1.10 Баландликда мустақил ишларни бажаришга 18 ѐшдан кичик 
бўлмаган, тиббиѐт кўригидан ўтган ва яроқли деб топилган, камида бир 
йиллик юқорида ишлаш стажига ҳамда учинчидан паст бўлмаган таъриф 
разрядига эга бўлган шахсларга (ишчилар ва муҳандис-техник ходимларга) 
рухсат берилади. Баландликда бажариладиган ишларга биринчи марта 
қўйилаѐтган ишчилар бир йил давомида иш берувчининг буйруғи билан 
тайинланган тажрибали ишчиларнинг бевосита назорати остида ишлашлари 
лозим.