Назорат саволлари:
Полистпастнинг карралиги қандай аниқланади. (кўтариладиган юкни оғирлигига боғлиқ холда аниқланади)
Пўлат арқоннинг диаметри ГОСТ жадвалларидан қандай олинади. (Ҳисоблаб чиқилган узилишга бўлган зўриқиш қийматидан кам бўлмаслиги шарт.)
Чиғир ғалтагининг диаметри, узунлиги нимага боғлиқ ҳолда аниқланади. (Юкни кўтариш баландлигига, умумий ўрамлар сонига ва арқонни диаметрига боғлиқ холда олинади)
Электродвигательнинг маркаси ва қуввати қандай аниқланади. (ГОСТ жадвалларидан хисобланган қийматларга асосан.)
Тишли узатманинг узатишлар сони ва узатма поғаналари қандай топилади. (Умумий узатмалар сонига боғлиқ ҳолда олинади.).
Қурилиш чиғирининг кинематик схемасидаги деталларни тушунтиринг.
АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ УЧУН ТОПШИРИҚ ВАРИАНТЛАРИ.
1-жадвал
Вариант
рақамлари
|
Кўтариладиган
юк оғрлиги
Q, т
|
Юк кўтариш
баландлиги
H, м
|
Юк кўтариш
тезлиги
V, м/с
|
Чиғирнинг
ишлаш ҳолати
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
|
5
8
2
10
3
6
4
7
12
14
18
16
1,5
20
25
25
22
4,5
3,5
5,5
7,5
15
2,75
4,2
8,5
10,5
12,4
9,5
6,5
5
|
12
10
15
16
18
11
14
20
17
22
25
30
35
12
13
40
10
32
35
20
16
14
40
32
12
15
20
18
24
40
|
0,42
0,28
0,40
0,28
0,42
0,35
0,32
0,40
0,26
0,24
0,28
0,22
0,44
0,18
0,18
0,40
0,20
0,30
0,35
0,32
0,28
0,20
0,42
0,38
0,26
0,22
0,20
0,28
0,30
0,28
|
Ўрта
Енгил
Ўрта
Оғир
Енгил
Енгил
Енгил
Ўрта
Ўрта
Оғир
Оғир
Оғир
Енги
Оғир
Оғир
Енги
Оғир
Ўрта
Енгил
Ўрта
Ўрта
Оғир
Енгил
Енгил
Ўрта
Оғир
Оғир
Ўрта
Енгил
Ўрта
|
СИНХРОН ЭЛЕКТОР ЮРИТУВЧИЛАРНИНГ ЖУРНАЛЛИ ЖАДВАЛИ.
2-жадвал
Электр юритувчининг тури
|
Қуввати
кВт
|
Айланишлар тезлиги,
айл/мин
|
Электр юритгичнинг оғирлиги, кг
|
Электр юритгичнинг оғирлиги, кг
|
AO
|
АОЛ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
АОЛ- 21-4
АОЛ- 22-4
AO и АОЛ-31-4
AO и АОЛ-32-4
AO и АОЛ-41-4
AO и АОЛ-42-4
AO и АОЛ-51-4
AO и АОЛ-52-4
AO-62-4
AO-62-4
AO-72-4
AO-73-4
AO-82-4
AO-83-4
AO-93-4
AO-94-4
AO и АОЛ-41-6
AO и АОЛ-42-6
AO и АОЛ-51-6
AO и АОЛ-52-6
AO-62-6
AO-63-6
AO-72-6
AO-73-6
AO-82-6
AO-83-6
AO-93-6
AO-94-6
AO-62-6
AO-63-6
AO-72-6
AO-73-6
AO-82-6
|
1.27
0.4
0.6
1
1.7
2.8
4.5
7
10
14
20
28
40
55
75
100
1
1.7
2.8
4.6
7
10
14
20
28
40
55
75
4.5
7
10
14
20
|
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1500
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
1000
750
750
750
750
750
|
-
-
20
26.5
36
45
75.5
99.5
162
180
280
310
495
555
805
890
36
45
77.6
99.5
162
180
280
310
495
555
805
890
162
180
280
310
495
|
7.6
9.2
12.5
16.5
23.5
31
50.5
67
-
-
-
-
-
-
-
-
23.5
31
50.5
67
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
|
СТАНДАРТ ПЎЛАТ АРҚОННИНГ АСОСИЙ КЎРСАТГИЧЛАРИ.
3-жадвал
Диаметри, мм
|
Узилишга оғирлиги
|
Арқон симининг чўзилишга бўлган кучланишининг зўриқишга нисбати
|
арқонли
|
симли
|
130
|
150
|
160
|
170
|
Арқоннинг
7.7
9.3
11
12.5
14
15
17
18.5
20
22
23.5
25
26.5
28
31
34
37
Арқоннинг
8.7
11
13
15.5
17.5
19.5
22
24
26
28.5
30.5
32.5
35
37
|
тури6x19+1
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
2.0
2.2
2.4
тури 6x37 +1
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
|
ГОСТ
0.2
0.3
0.42
0.54
0.69
0.85
1.02
1.22
1.43
1.66
1.90
2.17
2.45
2.75
3.39
4.10
4.88
ГОСТ
0.26
0.41
0.59
0.8
1.05
1.33
1.62
1.99
2.38
2.67
3.32
3.68
4.20
4.74
|
3070-78
-
3560
4340
6330
8000
9860
11900
14150
16700
19350
22100
25200
28550
31950
39500
47850
56900
3071-78
-
4630
6690
9100
11890
15000
18600
22500
26900
31300
36600
41700
47700
538.00
|
2340
4100
5590
7310
9220
11350
13750
16400
19250
22350
25500
29150
32950
36850
46600
55200
65650
3430
5340
7720
10450
13700
17300
21500
23000
31100
36200
42150
48250
55050
62150
|
3030
4300
5960
7790
9850
12150
14700
175000
20550
23800
27250
31150
35150
39350
48650
58900
70000
3660
5700
8240
11500
14600
18450
22950
27750
33150
38600
45000
51450
58700
66250
|
3220
4650
6340
8270
10450
12300
15600
18550
21300
25300
28950
33110
37350
41800
51700
62550
74400
3890
6060
8730
11850
15500
19650
24350
29500
35250
41000
47800
54450
62400
70400
|
СКРЕПЕР ИШ ЖАРЁНИНИ ҲИСОБЛАШ
Ишнинг мақсади: Тиркама скрепернинг иш унумдорлигини ва
1 м3 тупроқни ташиш таннархини ҳисоблаш.
Умумий маълумотлар
Скреперлар ҳам бульдозерлар каби - даврий ишлайдиган ер қазиш - ташиш машиналари ҳисобланади. Улар грунтни қазиш ва уни 100 м дан 3000 м гача ташиб бориш учун қўлланилади. Ковшларининг ҳажми 1,5 м3 дан 40 м3 гача бўлган скреперлар ишлаб чиқарилмоқда.
Скреперлар ковшининг ҳажми бўйича, ишчи аъзосининг юритмасига кўра, тупроқни бўшатиш усулига кўра таснифланади. Скреперлар тиркамали, яримтиркамали ва тиркамали бўлиши мумкин.
Ушбу ишда – скрепер иш жараёнининг қуйидаги схемаси қаралади (1-расм): L1 участкада скрепер тупроқни ковшига тўлдиради; L2 йўлда олган тупроғини ташиб боради; L3 масофада тупроқни тўкиб боради ва ниҳоят L4 йўлдан бўш ковш билан қайтиб келади.
Қуйидагиларни ҳисоблаш ва аниқлаш керак бўлади:
- ковшни тўлдириб олиш учун керак бўладиган йўл узунлиги;
- ковши тўла ва бўш бўлган ҳолда скрепернинг юрган вақти;
- бир даврга кетган вақт;
- скрейпернинг иш унумдорлигини ва 1 м3 тупроқни ишлаш таннархи.
Ишни бажариш тартиби
1. Берилган вариант (5-жадвал) ва технологик параметрлар (4-жадвал) бўйича қуйидагилар қабул қилинади:
а) кесишнинг ўртача қалинлиги С, м;
б) ковшнинг тўпроқ билан тўлиш коэффициенти kт;
в) тупроқнинг юмшаш коэффициенти kю;
г) тупроқнинг кесиш пайтида юмаланиши туфайли йўқолишини ҳисобга олувчи коэффициент kй.
д) тупроқнинг ҳажмий оғирлиги , кН/м3.
Айрим технологик параметрларнинг қиймати 4-жадвал
Тупроқ турлари
|
Кесишнинг ўртача қалинлиги. С
|
Ковшнинг тўлиш коэффициенти, kт
|
Тупроқнинг юмшаш коэффициенти, kю
|
Тупроқнинг юмаланишидан йўқолиш коэффициенти, kй
|
Енгил
|
0,15-0,25
|
1,0-1,1
|
1,1
|
1,20
|
Ўртача
|
0,08-0,12
|
0,9-1,0
|
1,2
|
1,15
|
Оғир
|
0,03-0,06
|
0,8-0,9
|
1,3
|
1,10
|
2. Ковшни тўлдириб олиш учун керак бўладиган йўл узунлиги
, м (19)
бу ерда q – скрепер ковшининг ҳажми, м3;
b – кесиш кенглиги, м (6-жадвал);
kс – кесиш қалинлигининг ўзгаришини ҳисобга олувчи коэффициент. kс = 0,7.
3. Скрепер ковшни тўдириш учун кетган вақт ҳисобланади
, секунд (20)
бу ерда VI - тракторнинг 1 узатмасидаги тезлиги км/соат (7-жадвал);
kк – ковшни кўтариш ва тушуриш учун талаб қилинадиган кўшимча вақтни ҳисобга оладиган коэффициент. kк =1,3-1,4.
2-расм. Тупроқни ташиш схемаси
4. Баландликка қараб ҳаракатланаётган тўла ковшли скреперга қаршилик кучи
Wб = (Gс + qkт)(+i) + Gтi, кН (21)
бу ерда Gс - скрепер оғирлиги, кН (6-жадвал)
– скрепер ғилдирагининг юмаланишга қаршилик коэффициенти:
= 0,10-0,15 – зич тупроқ учун;
= 0,20-0,25 – бўшатилган тупроқ учун
i - йўлнинг кўтарилиш қиялиги;
Gт - трактор оғирлиги, кН (7-жадвал);
- тупроқнинг ҳажмий оғирлиги, кН/м3.
5. Текис горизонтал йўлда ҳаракатланаётган ковши тўла скреперга тасир қилувчи қаршилик кучини Wг ҳисоблашда i=0 деб қабул қилинади.
Wб ва Wг қийматларидан фойдаланиб тракторнинг техник характеристикалари берилган 7-жадвалдан скрепернинг кўтарилишдаги Vб ва Vг ва горизонтал йўлдаги тезликлари аниқлаб олинади.
Юксиз тракторнинг (скрепер) 4-узатмадаги тезлик VIV билан юради деб ҳисобланади, км/соат.
6. Йўлнинг турли қисмларида скрепер бўш ва юксиз юриши учун кетган вақти:
а) йўлнинг кўтарилиш қисмида юк билан ҳаракатланишга кетган вақт
, секунд. (22)
бу ерда, L2 – йўл кўтарилиш қисмининг узунлиги (5-жадвал)
kт – тезлик узатмасини алмаштириш вақтида скрепер тезлигининг кўпайиши ёки пасайишини ҳисобга олувчи коэффициент, kт = 1,1-1,3.
б) йўлнинг горизонтал қисмида юк билан ҳаракатланишга кетган вақт
, секунд. (23)
бу ерда, L1 ва L3 – йўл горизонтал қисмининг узунлиги (5-жадвал).
в) скрепернинг юксиз ҳаракатланишига кетган вақти.
, секунд. (24)
7. Тўла давр учун кетган вақт
tд = tтўлдир + tюкли + tюксиз + tбўшатиш , секунд.т (25)
tюкли – скрепернинг юк билан юрган вақти, tюкли = ;
tбўшатиш – скреперни бўшатиш учун кетган вақт, tбўшатиш = 20 секунд.
8. Бир сменада скрепернинг иш унумдорлиги
, м3/смена (26)
бу ерда Т – смена вақти, Т=8,2 соат;
kв - вақт давомида скрепердан фойдалниш коэффициенти, kв = 0,7-0,9
8. Битта тракторга талаб қилинадиган скреперлар сони
; та (27)
бу ерда VIII – скрепернинг қайтиш тезлиги (3-узатма тезлиги), км/соат;
tя – тракторнинг скреперга яқинлашиш вақти tя = 30-40 секунд.
10. 1 м3 тупроқни ташиш таннархи
; сум (28)
бу ерда Ст – тракторнинг машина-смена таннархи (7-жадвал)
Сс – скрепернинг машина-смена таннархи (6-жадвал)
5-жадвал
Скрепернинг техник характеристикалари ва машина-смена таннархи
Вар. №
|
Йўл қисмининг узунлиги
|
Йўл ҳолати
|
Йўл кўтарилиши, i
|
Скрепер тури
|
Тортувчи трактор тури
|
Итарувчи трактор тури
|
Тупроқ тури
|
L1 =L3
|
L2 =L4
|
1
|
150
|
50
|
зичлан.
|
0,02
|
Д-541 Б
|
Т-74
|
йўқ
|
енгил
|
2
|
100
|
40
|
юмшатил
|
0,03
|
Д-541 Б
|
Т-74
|
Т-74
|
ўртача
|
3
|
150
|
100
|
зичлан.
|
0,04
|
Д-374 Б
|
Т-100
|
йўқ
|
енгил
|
4
|
200
|
50
|
юмшатил
|
0,05
|
Д-374 Б
|
Т-100
|
Т-100
|
ўртача
|
5
|
80
|
50
|
зичлан.
|
0,06
|
Д-213 А
|
Т-180
|
йук
|
ўртача
|
6
|
100
|
100
|
юмшатил
|
0,07
|
Д-213 А
|
Т-180
|
Т-180
|
оғир
|
7
|
150
|
50
|
зичлан.
|
0,08
|
Д-511
|
ДЭТ-250
|
йўқ
|
ўртача
|
8
|
200
|
100
|
юмшатил
|
0,02
|
Д-511
|
ДЭТ-250
|
ДЭТ-250
|
оғир
|
9
|
120
|
40
|
зичлан.
|
0,03
|
Д-541 Б
|
Т-74
|
йўқ
|
енгил
|
10
|
140
|
50
|
юмшатил
|
0,04
|
Д-541 Б
|
Т-74
|
Т-74
|
ўртача
|
11
|
150
|
50
|
зичлан.
|
0,05
|
Д-374 Б
|
Т-100
|
йўқ
|
енгил
|
12
|
200
|
50
|
юмшатил
|
0,06
|
Д-374 Б
|
Т-100
|
Т-100
|
ўртача
|
6-жадвал
Скрепернинг техник характеристикалари ва машина-смена таннархи
№
|
Скрепер
|
Ковш ҳажми, q, м3
|
Скрепер оғирлиги, G, кН
|
Кесиш кенглиги, b, м
|
Машина-смена таннархи, Ст, минг сўм
|
1
|
Д-541 Б
|
3
|
24
|
1,90
|
5,0
|
2
|
Д-374 Б
|
8
|
67
|
2,76
|
10,7
|
3
|
Д-213 А
|
10
|
95
|
2,80
|
13,7
|
4
|
Д-511
|
15
|
165
|
2,85
|
15,4
|
7-жадвал
Тракторнинг техник характеристикалари ва машина-смена таннархи
Трактор
|
Трактор оғирлиги, Gт, кН
|
I узатма
|
II узатма
|
III узатма
|
IV узатма
|
Машина-смена таннархи, Ст, минг сўм
|
Тезлиги, км/соат
|
Тортиш кучи, кН
|
Тезлиги, км/соат
|
Тортиш кучи, кН
|
Тезлиги, км/соат
|
Тортиш кучи, кН
|
Тезлиги, км/соат
|
Тортиш кучи, кН
|
Т-74
|
55,1
|
3,59
|
28,5
|
4,65
|
21,0
|
5,43
|
17,5
|
6,28
|
14,5
|
13,5
|
Т-100
|
114,0
|
2,36
|
90,0
|
3,78
|
54,0
|
4,51
|
44,0
|
6,45
|
21,0
|
17,7
|
Т-180
|
150,0
|
2,86
|
144,0
|
5,06
|
74,0
|
6,90
|
54,0
|
9,60
|
36,0
|
19,7
|
ДЭТ-250
|
252,0
|
3,0
|
220,0
|
6,0
|
110,0
|
9,00
|
73,0
|
12,0
|
55,0
|
24,5
|
Текшириш учун саволлар
Скреперларнинг вазифаси ва қўлланиш соҳаси ҳақида гапириб беринг.
Скреперлар қайси белгилари бўйича тавсифланади?
Скрепер ковшини тўлдириш йўл узунлиги қандай аниқланади?
Йўлнинг турли қисмларида скрепернинг тезлиги қандай танланади?
Скрепер иш жараёни даврини ташкил этувчи вақтлар қандай аниқланади?
Тракторнинг тортишиш кучига таъсир этувчи факторлар нималардан иборат?
Скрепернинг техник ва иш жараёни унумдорлиги қандай аниқланади?
Бир даврда керак бўладиган скреперлар сони қандай аниқланади.
1 м3 тупроқни қайта ишлаш таннархи қандай аниқланади?
Do'stlaringiz bilan baham: |