Urganch davlat universiteti xadjiyev a. Sh., Atashev e. A. Talabalarni mustaqil ishlashi uchun ishlab chiqarishni tashkil qilish va biznes

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA OʻRTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI

XADJIYEV A.SH., ATASHEV E.A.


TALABALARNI MUSTAQIL ISHLASHI UCHUN ISHLAB CHIQARISHNI TASHKIL QILISH VA BIZNES REJA FANIDAN


Uslubiy qoʻllanma






URGANCH – 2021
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA OʻRTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI KIMYOVIY TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI “KIMYOVIY TEXNOLOGIYALAR” KAFEDRASI


XADJIYEV A.SH., ATASHEV E.A.
TALABALARNI MUSTAQIL ISHLASHI UCHUN MUSTAQIL ISHLASHI UCHUN ISHLAB CHIQARISHNI TASHKIL QILISH VA BIZNES REJAFANIDAN
Uslubiy qoʻllanma

Mazkur oʻquv qoʻllanma “Kimyoviy texnologiyalar” kafedrasi majlisida (Bayonnoma №7 2022 yil 25 fevral ) va Kimyoviy texnologiyalar fakulteti ilmiy - uslubiy kengashida koʻrib chiqilgan ( №7 2022 yil, 26 fevral) va UrDU ilmiy - uslubiy kengashiga tavsiya etilgan.

Ushbu oʻquv uslubiy qoʻllanma UrDU ilmiy - uslubiy kengashida (Bayonnoma №____ 2021 yil __________ ) muhokama qilingan va koʻp nusxada nashr qilishga tavsiya etilgan.

Tuzuvchi:	XADJIYEV A.SH., ATASHEV E.A.
Taqrizchilar:	Aitova Sh.K UrDU “Kimyoviy texnologiyalar” kafedrasi mudiri. Rajabov M. t.f.n., UrDU “Oziq-ovqat texnologiyasi” kafedrasi dotsenti

So‘z bosh
Mustaqil ishlashi uchun ishlab chiqarishni tashkil qilish va biznes rejafanini darsda va darsdan tashqari holatlarda, maxsus tayyorgarlik qilishlari uchun foydalaniladi. Uslubiy-qo‘llanmani oliy ta`lim muassasalariga joriy qilinishi taʼlim tizimida ta’lim-tarbiya jarayoni va ilmiy-tadqiqotlarning samaradorligi avvalambor ta’lim oluvchilarning ehtiyoji, oʻqituvchilar saviyasi, amalda foydalanilayotgan oʻquv adabiyotlarining mazmuni hamda ta’lim oluvchilarning darsda va darsdan tashqari vaqtlarda mustaqil taʼlimini shakllantirishga qaratilgan infratuzilma bevosita taʼminlab beradi.
Ushbu oʻquv - uslubiy qoʻllanma mustaqil ishlashi uchun Ishlab chiqarishni tashkil qilish va biznes rejafanidan oily ta`lim talabalarining mustaqil o‘rganish qobiliyatini va qiziqishini oshiradi. Mazkur oʻquv - uslubiy qoʻllanma “Ishlab chiqarishni tashkil qilish va biznes reja” faniga oid boʻlib, talabalarning dasturda belgilangan bilimlarini mustahkamlashga yordam beradi. O`zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo`nalishi bo`yicha Harakatlar strategiyasi» ni tasdiqlandi. Iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirishga yo`naltirilgan makroiqtisodiy barqarorlikni mustahkamlash va yuqori iqtisodiy o`sish sur`atlarini saqlab qolish, milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish, qishloq xo`jaligini modernizatsiya qilish va jadal rivojlantirish, iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish bo`yicha institutsional va tarkibiy islohotlarni davom ettirish, xususiy mulk huquqini himoya qilish va uning ustuvor mavqeini yanada kuchaytirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojini rag`batlantirish, hududlar, tuman va shaharlarni kompleks va mutanosib holda ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiy ettirish, investitsiyaviy muhitni yaxshilash orqali mamlakatimiz iqtisodiyoti tarmoqlari va hududlariga xorijiy sarmoyalarni faol jalb etishga katta ahamiyat qaratiladi.
Hozirning o‘zidayoq O‘zbekiston iqtisodiyotida sifatli oziq ovqat, qurilish va kimyo sanoati materiallarini ishlab chiqarish muhim o‘rinlardan birini egallamoqda. Bu esa sanoatda ishlab chiqarishni rivojlantirishga katta ta’sir ko‘rsatmoqda.
Ushbu ishchi dasturni yaratishdan asоsiy maqsad хam aynan shu dоlzarb vazifani ma’lum darajada bajarishga qaratilgandir.
« Ishlab chiqarishni tashkil qilish va biznes reja » fani qo’shimcha fanlar blokiga kiritilgan kurs hisoblanib, 4 kursning VII semestrida o’qitilishi maqsadga muvofiq. « Ishlab chiqarishni tashkil qilish va biznes reja » fani bakalavr mutaxasisligida o’qitiladigan barcha mutaxasislik fanlariga asos bo’lib xizmat qiladi. Mazkur tartib O‘zbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001 yil 16 avgustdagi “Oliy ta’limning davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 343-son qaroriga va Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining “Talabalar mustaqil ishini tashkil etish va nazorat qilish bo‘yicha yo‘riqnoma asosida ishlab chiqilgan. Talabaning mustaqil ishi o‘quv rejasida muayyan fanni o‘zlashtirish uchun belgilangan o‘quv ishlarining ajralmas qismi hisoblanadi.
O‘qishning boshlang‘ich qismida talabaning mustaqil ishini tashkil etish bir qator vazifalar bilan bog‘liq. SHuning uchun har bir professor-o‘qituvchi dastlab talabada o‘z qobiliyati va aqliy imkoniyatlariga ishonch uyg‘otishi, ularni sabr-toqat bilan, bosqichma-bosqich mustaqil bilim olishini to‘g‘ri tashkil qilishga o‘rgatib borishi lozim bo‘ladi. Talabalar tomonidan mustaqil ravishda o‘zlashtiriladigan bilim va ko‘nikmalarning kursdan-kursga murakkablashib, kengayib borishini hisobga olgan holda ularning tashabbuskorligi va rolini oshirib borish zarur. SHunda mustaqil ta’limga ko‘nikma boshlagan talaba faqat o‘qituvchi tomonidan belgilab berilgan ishlarni bajaribgina qolmay, o‘zining ehtiyoji, qiziqishi va qobiliyatiga qarab, o‘zi zarur deb hisoblagan qo‘shimcha bilimlarni ham mustaqil ravishda tanlab o‘zlashtirishga o‘rganib boradi. Ma’lumki talabaning mustaqil ishi auditoriya soatiga kirmaganligi sababli ko‘pincha talabalar va professor-o‘qituvchilar nazaridan chetda qolmoqda. Qo‘llanmada talabaning mustaqil ishini qanday tashkil qilish va uni baholanishi haqida so‘z yuritiladi. Talaba mustaqil ishining maqsad va vazifalari talabaning mustaqil ishi aniq bir fandan o‘quv rejasida va fan dasturida belgilangan bilim, ko‘nikma va malakaning ma’lum bir qismini talaba tomonidan fan o‘qituvchisi maslahati va tavsiyalari asosida auditoriya va auditoriyadan tashqarida o‘zlashtirilishiga yo‘naltirilgan tizimli faoliyatdir.
Talaba mustaqil ishining asosiy maqsadi o‘qituvchining rahbarligi va nazorati ostida talabada muayyan o‘quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iboratdir. Talabaga qiyinchilik darajasi uning shaxsiy imkoniyatlari, qobiliyati va bilim darajasiga muvofiq bo‘lgan biror mavzu bo‘yicha vazifa tayyorlash topshiriladi. Bunda talaba asosiy adabiyotlardan tashqari qo‘shimcha adabiyotlardan va internet ma’lumotlaridan foydalanib materiallar yig‘adi, tahlil qiladi, tizimga soladi va mavzu bo‘yicha imkon darajasida to‘liq, keng ma’lumot berishga harakat qiladi. Zarur hollarda o‘qituvchidan maslahat oladilar. Mavzu bo‘yicha referat kompyuterda tayyorlanib fan o‘qituvchiga topshiriladi. Topshirilgan vazifaning mazmuni, olingan ma’lumotlarning boyligi va boshqa belgilari bo‘yicha fan o‘qituvchisi talabani baholaydi.
Talaba mustaqil ishining asosiy maqsadi o‘qituvchining rahbarligi va nazorati ostida talabada muayyan o‘quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish va rivojlantirishdan iboratdir. Talabaga qiyinchilik darajasi uning shaxsiy imkoniyatlari, qobiliyati va bilim darajasiga muvofiq bo‘lgan biror mavzu bo‘yicha vazifa tayyorlash topshiriladi. Bunda talaba asosiy adabiyotlardan tashqari qo‘shimcha adabiyotlardan va internet ma’lumotlaridan foydalanib materiallar yig‘adi, tahlil qiladi, tizimga soladi va mavzu bo‘yicha imkon darajasida to‘liq, keng ma’lumot berishga harakat qiladi. Zarur hollarda o‘qituvchidan maslahat oladilar. Mavzu bo‘yicha referat kompyuterda tayyorlanib fan o‘qituvchiga topshiriladi. Topshirilgan vazifaning mazmuni, olingan ma’lumotlarning boyligi va boshqa belgilari bo‘yicha fan o‘qituvchisi talabani baholaydi.