Urganch davlat universiteti X. R. Matyoqubov, J. K. Tojiyev texnologiya va dizayn

 
Musiqiy asboblarni ishlab chiqarishda ishlatiladigan yog`och turlari –
 arzon 
narxlardagi  kesilgan  asboblarni  yaratishda,  yog`ochni  qayta  ishlash  zavodlari, 
uylarning  yog`och  va  taxtalari,  mebel  qismlari  va  chiqindilarni  qadoqlash 
chiqindilaridan  foydalanish  mumkin.  Ammo  bu  materiallar  maxsus  quritish  va 
tanlovga  muhtoj.  Yuqori  sifatli  vositalarni  yaratishda  noyob  daraxt  turlaridan 
foydalanish lozimdir.  
Archa  –
  instrumental  pastki  va  boshqa  qismlar  rezonans  xususiyatlariga  ega 
bo`lgan  qoraqarag`aylardan  qilingan.  Qoraqarag`ayning  har  xil  turlari,  Rossiyaning 
deyarli hamma joylarida o`sadi, asosan Rossiyaning markaziy qismida archa aks sado 
sifatida  qabul  qilinadi.  Rossiyaning  shimolidagi  archa  daraxtlari  ko`proq  mashhur 
bo`lib,  ular  fizik  va  mexanik  xususiyatlariga  ko`ra  yaxshiroqdir.  Eng  yaxshi 
afzalliklardan  biri  -  daraxtni  bahorli  va  rezonansli  qiladigan  kichik  o`sish 
halqalarining  mavjudligi.  Rezonansli  daraxtlar  o`rmon  xo`jaligining  omborlarida 
tayyorlangan  yog`ochning  asosiy  qismidan  tanlanadi.  Ushbu  loglar  arra 
maydalagichlariga  boradi,  u  erda  ular  16  mm  taxtalarga  o`raladi.  Ko`proq  yog`och 
sotib olish uchun loglar oltita bosqichda kesiladi. Musiqiy asboblar uchun yog`ochda 
tugunlar,  smolalar  bo`lgan  tugunlar,  yoriqlar  va  boshqa  kamchiliklar  bo`lmasligi 
kerak. Bu qat‘iy sifat talabidir. Qoraqarag`ay o`ti oq rangga va xira sariq rangga ega 
bo`lib,  ochiq  havo  bilan  aloqa  qilganda  vaqt  o`tishi  bilan  u  sarg`ayadi. 
Qoraqarag`ayni  tekislash  va  maydalash,  toza  kesish  muammosiz  amalga  oshiriladi. 
Silliqlash(pardozlash)  yog`och yuzasiga baxmal rang beradi  va xira matoviy rangini 
beradi.  
Pixta  –
  qarag`aydan  tashqari,  rezonansli  xomashyo  ishlab  chiqarish  uchun 
Kavkazda  ham  archa  o`sadi.  Tashqi  tomondan  ham,  fizik-mexanik  parametrlaridan 
ham boshqa archa turlaridan unchalik farq qilmaydi.