Urganch davlat universiteti turizm va iqtisodiyot fakulteti mehmonxona xo

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI
TURIZM VA IQTISODIYOT FAKULTETI

«MEHMONXONA XO’JALIGINI TASHKIL ETISH VA BOSHQARISH» KAFEDRASI
“Mehmonxonalarda housekeeping xizmati” fanidan
MUSTAQIL ISHI


Mavzu: Mexmonxona xonalarining tozalanishi

Guruh- 183 mehmonxona x.t.e. va b.

Bajardi: Qalandarov Hamza

Qabul qildi: __________________________.

URGANCH-2022.

REJA:

1. 
   Mexmonxonaning mijozlar yashaydigan qismiga qo’yilgan talablar.
   
2. 
   Nomerda tozalash ishlarini tashkil etish tartibi. Nomerni joylashishga tayyorlash jarayoni.
   
3. 
   Har xil tozalash ishlarini bajarish texnologiyasi
   
4. 
   Xulosa
   

1.Mexmonxonaning mijozlar yashaydigan qismiga qo’yilgan talablar.

Mehmonxonaning mijozlar yashaydigan qismi tarkibiga nomerlar, gorizontal kommunikatsiyalar (yoʼlaklar), zina-lift maydonchalari, navbatchi xodimlarning xonalari kiradi. Koʼp qavatli mehmonxonaning mijozlar yashaydigan qavati bir yoki bir necha yoʼlakdan iborat, tarxining shakli har xil boʼlishi mumkin. Mijozlar yashaydigan qism maydonining nomerlar va boshqa xonalar oʼrtasida taqsimlanishi turli mehmonxonalarda har xil boʼladi: nomerlar ulushi 54-70% ni, koridorlar ulushi – 13-22% ni tashkil etadi. Sigʼimi 25 kishidan oshmaydigan ayrim chet el mehmonxonalarida dam olish zonasining maydoni kamida 16,7 kv. m boʼlishi nazarda tutilgan. Yirikroq mehmonxonalarda har bir qoʼshimcha mijozga 5 kv. m dan iborat dam olish zonasi nazarda tutiladi.

Mehmonxona nomeri koʼp funktsiyali ahamiyatga ega. U mijozning tunashi, dam olishi, ovqatlanishi, yuvinishi, ishlashi, muloqot qilishini taʼminlaydi. Nomerda mehmonning shaxsiy buyumlari saqlanadi.
Nomerlarda mebel nomerning gabariti, devorlarining oraligʼi, isitish xususiyatlari, texnologik koʼrsatkichlariga qarab joylashtiriladi. Mebel foydalanuvchi uchun qulay boʼlishi, sanitariya va ergonomika talablariga javob berishi, mijozlar didiga mos kelishi kerak.
Har xil sigʼimli nomerlarning oʼzaro nisbati qatʼiy qayd etilgan boʼlib, faqat mehmonxonalarni rekonstruktsiya qilish paytida oʼzgartirilishi mumkin (agar konstruktsiyalar bunga yoʼl qoʼysa).
Аyni vaqtda, nomer fondining tuzilishi mijozlarning talab va ehtiyojlariga javob berishi kerak va muayyan tuzatishlar kiritishni (yil mavsumiga qarab, vaqt oʼtishi bilan va sh.k.) talab qiladi. Аyrim mehmonxonalarda eshiklar va (yoki) siljiydigan toʼsiqlar yordamida nomerlarning birlashtirilishi (ajratilishi) hisobiga nomer fondida tezkor oʼzgarishlar qilish nazarda tutiladi.
Аpartamentlar soni nomerlar umumiy miqdorining 10% dan oshmaydi. Ular xonalarining soni va vazifasiga, hojatxonasi va vannasiga, dahlizi, maydoniga koʼra juda har xil.
Xodimlar uchun xonalarni joylashtirishda ish vaqtida xodimlarning harakat yoʼnalishlarini qisqartirish zarurligidan kelib chiqish kerak. Xizmat koʼrsatuvchi xodimlarning xonalari ish joyidan uzoq boʼlsa, bu qoʼshimcha quvvat sarfiga, xodimlar koʼproq charchashiga olib keladi. Shu sababli qavatdagi nomerlarga bevosita yaqin joyda xizmat koʼrsatuvchi xodimlarning bir qancha xonalari, chunonchi: xodimalarning xonalari, omborlar (toza choyshab va yostiq jildlari, sarflash materiallari, kir choyshab va yostiq jildlari, tozalash vositalari omborlari), ofitsiantlarning xonalari, axlat yigʼgich va b. joylashtiriladi.
Joylashtirish xizmati nomer fondining ekspluatatsion holati hisobini yuritadi. Har bir nomerni tayyorlash va unga mijozlarni joylashtirishning kundalik tafsilotlariga quyidagilar kiradi: nomer mijozni joylashtirishga tayyorlangan payt; mijozlar kelgan va ketgan paytlar; mijozlarning familiyasi, ismi, otasining ismi; nomer boʼsh qolgan soatlar; yashash narxi va summasi; qoʼshimcha xizmatlar narxi va ularga haq toʼlash; bronga qoʼyish vaqti, nomer taʼmirlashda, sanitariya ishlovi berishda boʼlgan vaqt.
Mehmonxonaning bir martalik sigʼimi doimiy oʼrinlar soniga qarab aniqlanadi.
Har qanday mehmonxonaning oʼziga mos ravishda mehmonlari, yaʼni biznes tilida mijozlari yoki mehmonxona xizmatining isteʼmolchilari boʼladi.
Ular mehmonxonaga mijoz boʼlishidan oldin, avvalambor mehmonxonaning turi, darajasi, qaerda joylashganligi, qulayligi, mehmonxona tomonidan koʼrsatiladigan xizmatlar turi, yashash tarifi, tashqi koʼrinishi va uning tozaligiga katta eʼtibor beradilar.
Yuqori darajadagi mehmonxonalarda mijozlar, asosan VIP, CIP va boshqa kategoriyalarga boʼlinadi.
VIP – kategoriyadagi mijozlar, oʼta muhim mehmonlar hisoblanib, ularga prezidentlar, vazirlar, yuqori rangdagi diplomatlar, shou-biznes dunyosining taniqli vakillari va shunga oʼxshash boshqalar kiradi.
CIP – kategoriyali mijozlarga tadbirkorlikdagi muhim mehmonlar hisoblanadi va ularga direktorlar yigʼini aʼzolari, mehmonxona markaziy xalqasi apparati xodimlari, qaysikim mehmonxona biznesi uchun muhim boʼlgan kishilar, mehmonxona xoʼjayinlari, katta firma menedjerlari va boshqalar kiradi.
Bu ikki kategoriyaga toʼgʼri kelmaganlar, ularga nisbatan past kategoriyali mehmonlar sifatida kiradi.
Mehmonxona xoʼjaligida xizmat koʼrsatishda yuqorida ajratilgan kategoriya boʼyicha, mehmonxonada shunga yarasha xizmat koʼrsatiladi. Ikki yuqori kategoriyalarga xizmat koʼrsatishda. Mehmonlarni kutib olishga mehmonxona general direktori yoki maxsus VIP – menedjer kutib olishi kerak. Ularning rasmiylashtirilishi ishlari mumkin qadar qisqartiriladi, yaʼni mehmonlar kartochkasini kutib olish stoykasida emas balki, nomerning oʼzida bajariladi. Nomerda albatta tabiiy gul, meva, ichimliklar oldindan qoʼyiladi. Bunday turdagi mijozlarning hususiyatiga koʼra, ular keng omma bilan koʼrishishni hohlamaydilar. Nomerlarida ovqatlanadilar, basseynga tushmoqchi boʼlsalar hech kim boʼlmasligini administratsiya taʼminlashi kerak boʼladi, ularning yashash nomerlari eshigiga qoʼshimcha qorovullar qoʼyiladi, chunki avtograf yoki koʼrishni hohlaganlarni qoʼymasliklari kerak.
Umuman olganda, VIP, CIP – mijozlari mehmonxona administratsiyasiga koʼp qoʼshimcha tashvishlar keltirsada, ammo ular xizmat haqini juda yaxshi toʼlashadi.
Bu ikki guruhga kirmagan mijozlarning barchasida yillar davomida yuqori darajadagi mehmonxonalarga shakllangan xizmat turlari koʼrsatiladi. Bunga asosiy xizmatlar majmuidan tashqari, yaʼni nomerdagi koʼrpa-toʼshak, ovqat va issiqlik, issiq suvdan tashqari, yana quyidagi xizmatlar tashkil etiladi:
- nomer sanuzelida – tualet nabori, fen, bir necha sochiq, oyoq kiyimini tozalovchi vositalari boʼlishi;
- nomerda telefon, distantsion boshqaruvli televizor;
- notanish shaharda mijozning moʼljal qilishga yordamlashuvchi axborot xizmati;
- mehmonlarni bepul aytgan vaqtida uygʼotish;
- nomerga ovqatni tashkillashtirish (Room Service);
- fitnes-markaz, basseyn;
- kokteyl-bar (restorandan tashqari);
- mijozlar avtomashinasi turadigan joy;
- kir yuvish va kimyoviy tozalash va boshqalar boʼlishi mumkin.
Аlbatta, qoʼshimcha xizmat koʼrsatish turlari, mehmonxonalar darajasidan kelib chiqadi.
Super – otellarda mehmonlarga shaxsan har biriga alohida xizmat koʼrsatilishi, ayniqsa mijozlar kategoriyasiga qarab (invalidlarga, koʼrlarga, qariyalar, bolalar va h.k.) yana qoʼshimcha xizmat koʼrsatiladi.
Mehmonxonaning har 50-100 nomeriga bir nomer kolyaskali invalidlarga moslashgan, yaʼni kolyaska nomerda bemalol harakat qilishdan tashqari sanuzelьga ham kirishi unda albatta, ichki telefon (kerak boʼlganda yordamchi chaqirish uchun) boʼlishi koʼzda tutiladi.
Mehmonxona mijozlari bilan samarali ish olib borish uchun, mehmonlar orasida har vaqt soʼrov oshib borishini maqsadga muvofiq boʼladi. Chunqi, takrorlanib turadigan kamchiliklar aniqlanadi, bajariladigan ishlar sifati oshib, xodimlar ishining nazorati oshib boriladi. Soʼrov oʼtkazish har bir kilientning ketish vaqtida, ularning fikrini bilish uchun maxsus soʼrov anketalari yordamida bajarilishi mumkin.
Mehmonxona sotsiologik izlanishlarida oʼtkazilgan koʼpgina ishlar bunday ishlarning samaraligini koʼrsatadi va quyidagi maʼlumotlarni roʼyobga chiqardi:
- mehmonxona mijozlarining tarkibi 40 % biznes turistlar, 43 % juft boʼlib sayyohat qiluvchilar, 32 % yakka erkaklar, 22 % yakka ayollar boʼlganligini koʼrsatdi.
Shu bilan birga koʼp uchraydigan arzlarni:
- personalning etarli darajada boʼlmasligi;
- nomerlarning koʼp holda joylashishga tayyor emasligi;
- nomerlarni bronlanganlik majburiyatini bajarmaslik;
- nomerda yoki umuman mehmonxonada mehmonlarning toʼliq xavfsiz ekanligini sezmasligi;
- nomerlar temperaturasining doimo komfort emasligi;
- shovqin darajasining yuqoriligi;
- krovatning har vaqt qulay emasligi;
- baholarning yuqoriligi;
- sekin xizmat koʼrsatish;
- mijozlarning 95 % televizor koʼrishi, 95 % dush, 5% vanna qabul qilish, 40 % ertalab uygʼotib qoʼyish kerakligini, mini-barning boʼlishligini talab etishlari aniqlangan.
Keltirilgan kamchiliklarning bartaraf etilishi va talablarning bajarilishi mehmonxonaning imidjini koʼtarib, mijozlar sonini koʼpaytiradi.
Mehmonlarni kutib olish koʼpgina tushunmovchiliklarni engib oʼtadi. Bu vazifani roʼyxatga olish (registratsiya) boʼlimi amalga oshiradi. Аmmo, bu erda ham tashkiliy xatolar boʼlishi mumkin. Kichik mehmonxonalarda porte ham roʼyxatga oladi, hujjatlarni rasmiylashtiradi, turistik rasmiyatchilikni tekshiradi va ham nomer fondi xizmati bilan aloqada boʼladi. Bunday rasmiyatchiliklar, koʼp kutishlar turistlar joylashishini uzoqqa choʼzadi. Аmaliyotda shu aniq boʼlmoqdaki, mehmonxonalarda turistlar soni va mavsumga qarab portelar soni oʼzgarib turishi kerak. Maʼlumki, roʼyxatga olish stol oldida odamlarning toʼplanib qolishi tashkiliy kamchiliklardan biridir. Turfirma tarkibidagi mehmonxonalar kelayotgan mehmonlar va ularning soni haqida toʼliq maʼlumotga ega boʼlib, kelib chiqishi mumkin boʼlgan muammolarni oldini olishi zarur. Mehmonxona xoʼjaligi tashkilotchilarning professionalllik darajasi ularning oldindan koʼra bilishlari, kutilmagan holatlarni minimallashtirish jarayonida bilinadi. Xodimlar etishmasligidan kelib chiqadigan navbatda turishlar nosogʼlom psixologik muhitni keltirib chiqaradi.
Аtrofimizdagi muhit bu ijtimoiy-ruhiy, madaniy-tashkiliy tartiblar kategoriyasida va bu odamdagi shaxsiy baxtni shakllantiradi. Ijtimoiy muhitning buzulishi ruhiy diskomfortga olib keladi. Mehmonxona xoʼjaligi odamlarning xavfsizligi va joylashishi maqsadida tuzilgan tashkilotdir. Mehmonxonada oʼtkazilgan har bir soat, kun ruhiy sokinlik olib kelishi zarur.
Bunday xizmat koʼrsatish darajasiga erishish nomer fondini boshqarish xizmati bilan bogʼliqdir. Uning tashkiliy printsipi: ogohlantirilganlik va tezkorlik. Bu printsiplarni tahlil qilishda asosiy tushuncha yaʼni “joylashish muddati” muhim ahamiyatga ega. Mazkur meʼyoriy kategoriya ijtimoiy madaniy va iqtisodiy planda muhim boʼgʼin hisoblanadi. Barcha nomerlar band boʼlgan paytda bu xizmat, ayniqsa, silliq va bir tartibda ishlash kerak. Kichik bir xato konflikt holatni keltirib chiqarishi mumkin. Bu holatning iqtisodiy zararli tomoni ham bor. Xizmat koʼrsatuvchi xodimlar ishi koʼpayib, nomerlarni yangi turistik guruh uchun tayyorlab qoʼyish, sanitar-gigienik uskunalar ekspluatatsiyasi profilaktikasining sifatlari pasayishiga olib keladi. Meʼyoriy talablardan kelib chiqqan holda, nomer fondiga xizmat koʼrsatuvchi va saqlovchi xizmatlari oʼz ishlarida tezkorlikka va axborot bilan taʼminlanganlikka erishmoqchi boʼlsalar quyidagilarni bilishlari shart:
- sust professional tayyorgarlik tashkiliy-profilaktik xatolarga olib keladi, mehmonxona obroʼsiga zarar keltiradi, xizmat koʼrsatishda xavf darajasini koʼtaradi;
- joylashtirish davriyligi (muddati) haqida maʼlumotlarni sustligi nomerlarni taqsimlashda xatolarga yoʼl qoʼyishga, uskunalarning tez ishdan chiqishiga olib keladi (qulf sinishi, stullarning etishmasligi, interьerning torligi).
Nomer fondi xizmati egiluvchan (gibkiy) ijtimoiy texnologiyalarga ega boʼlishi kerak. Ushbu xizmat mijoz va mehmonxona xizmati oʼrtasidagi birinchi tashkiliy boʼgʼindir. Ular ushbu qavatda har kimga ham qiziq boʼlmagan kutilmagan holatlarni tezda hal qiladi. (Masalan: mehmon belgilagan vaqtdan barvaqtroq keldi yoki nomer oldindan bron qilingan boʼlsa ham, hali tayyor emas, xona bekasilari ishi koʼpligi, choyshablarning etishmasligi). Bunday holatda nomer fondi xizmati psixologik bosimni bartirif qilish uchun rezerv uskunalariga ega boʼlishi kerak. Ushbu holatlarga befarqlik bilan qarash mijozlarning kayfiyatini yanada koʼproq tushurishi mumkin. Mijozlarga qisqa muddat ichida mehmonxona haqida yaxshi taasurot qoldirishga harakat qilish zarur. Nomer fondi xizmatining tashkilotchilik malakasi bu boshqaruvning yuzi, asosi hisoblanadi. Bu erda “imkoniyatimiz boricha” printsipi toʼgʼri kelmaydi. Nomer fondi xizmati obʼekti barcha kutilmagan holatlarni “shu erda va hozirning oʼzida” printsipi asosida faoliyat koʼrsatishdir.