Urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti geografiya yo’nalishi 192 guruh talabasi Davletov Zafarbekning o’zbekiston geografiyasidan mustaqil ishi

Urganch davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti geografiya yo’nalishi 192 guruh talabasi Davletov Zafarbekning o’zbekiston geografiyasidan mustaqil ishi.

Mavzu: Ustyurt tabiiy geografik okrugi.

Reja:

• Ustyurt platosi.
• Yer yuzasi, geologik tuzilishi va foydali qazilmalari.
• Iqlimi, suvlari, tuproqlari, o’simlik va hayvonot olami.

Ustyurt platosi.

• Ustyurt — Oʻzbekistonning shimoli-gʻarbi (Qoraqalpogʻiston) va Qozogʻiston hududlaridagi plato. Sharqaa Orol dengizi va Amudaryo deltasi, gʻarbda Mangʻishloq yarim orol va Qoraboʻgʻozgoʻl qoʻltigʻi, shimolida Kaspiyboʻyi pasttekisligi oraligʻida joylashgan. Maydoni 200 ming km². Oʻrtacha bal. 150–250 m, eng baland joyi (370 m) janubi-gʻarbida. U.ning atrofi 60–150 m li tik jarlik (chink)lardan iborat. Chinklar har xil chuqurlikdagi jar va soylar bilan kesilgan. U.ning shimoliy chinklari shimoliy gʻarbda Oʻlikqoʻltiq shoʻrligidan boshlanib, shimolida Katta Boʻrsiq qumligiga borib taqaladi. Platoning baland sharqiy chegarasi Orol dengizining avvalgi qirgʻogʻi va Amudaryo deltasidan, janubiy chinklari Qoraqum choʻli va Oʻzboy oʻzani, gʻarbiy chinklari esa Koraboʻgʻozgoʻl qoʻltigʻining gʻarbiy sohili, Qorniyoriq botigʻi, Qaydak shoʻrligi orqali oʻtadi.

Yer yuzasi, geologik tuzilishi va foydali qazilmalari.

 Ustyurt arid-denudatsion plato hisoblanib, mutlaq balandligi 100-200 m bo‘lib, atrofi chinklar bilan o‘ralgan. Chinklarning balandligi Orol dengizi qirg‘oqlarida 190 m ga yetadi. Ustyurt Turon plitasida joylashib, negizi paleozoy yotqiziqlaridan iborat bo‘lib, ustini qalin 3-4,5 km mezozoy va kaynozoy yotqiziqlari (ohaktosh, mergel, gil va boshqalar) qoplab olgan. Ustyurt platosi kimmeriy burmalanishida vujudga kelib, so‘ngra pasayib, dengiz suvi bosgan. Neogenning oxiri, to‘rtlamchi davr boshlarida quruqlikka aylangan.