Urganch davlat universiteti «ilmiy izlanish asoslari» fanidan

Dalillangan esse bu qo’yilgan savolga dalillangan javob mavjud bo’lgan yozma ishdir. Muallif muayyan pozitsiyaga ega va uni himoya qiladi, o’z pozitsiyasini quvvatlash uchun bir qator dalillarni taqdim etadi. Maqsad – muallif o’zi qo’llaydigan nuqtai nazarga boshqalarni ham ishontirishni xohlaydi.

• 
  Agar Siz o’quvchilarni fikran tasavvur qila olsangiz va esseni yozish jarayonida fikran ular bilan muloqot yurita olsangiz, unda dalillangan esseni yozish osonlashadi.
  

Dalillangan essening tuzilishi:


Masala yuzasidan muallifning nisbiy nuqtai nazarini bildirish (1 xatboshi).
Aytilgan pozitsiyaning dalillanishi – muallifning shu pozitsiyani qo’llash uchun ishonarli dalillari bunday pozitsiyani qabul qilishga ishontiradi.
Xulosa – rezyume (1 xatboshi).


Dalillangan esseni baholash ko’rsatkichlari va mezonlari:

• 
  mazmunning mavzuga muvofiqligi;
  

• 
  muammoni ko’rish, unga munosabat, o’zining nuqtai nazari, dalillarning ishonchliligi;
  

• 
  uslub: bayonning aniqligi,ochiq-ravshanligi;
  

• 
  yozish qoidalariga rioya qilish.
  

MI

«Mening fikrimcha, agar ... bo’lsa, mamlakatimiz iqtisodiyoti gullab-yashayveradi» mavzuida dalillangan esse yozing.
MAVZU: ILMIY TADQIQOT METODLARI
REJA:

1. 
   Emperik-nazariy tadqiqot metodlari
   
2. 
   Emperik tadqiqot metodlari
   
3. 
   Nazariy tadqiqot metodlari
   

Tadqiqodlarni ma’lum bir ketma –ketlikda va yuqori samarada bajarish uchun qo’llaniladigan metodlarning tizimi metodika deyiladi.

Metod-ilmiy tadqiqot metodikasining asosidir. Metod deganda ma’lum jarayonni nazariy jihatdan ta’riflab berish va amaliy jihatdan amalga oshirish uchun foydalaniladigan usul tushuniladi.
Metodologiya–o’rganilayotgan masalani xususiyatlarini e’tiborga olgan holda tadqiqot metodlarini tanlash va qo’llash imkonini yaratib beruvchi fandir. Metodikalar turlicha bo’lishi mumkin: eksperimental va nazariy tadqiqodlar metodikasi, olingan natijalarni qayta ishlash va rasmiylashtirish metodikasi, tadqiqotlar samarasini baholash metodikasi va x.k.
Metodikani ilmiy jihatdan asoslash uchun reja dastur tuziladi. Reja-dastur murakkab masalani bir qancha oson masalalarga bo’lib yuborish va tadqiqot doirasini aniqlashdan iborat. Bunda har bir masala aniq ravishda ta’riflanadi, asoslanadi va boshqa masalalar bilan uzviy bog’liqligi topiladi. Bunda tadqiqodning mantiqiy ketma – ketligi belgilanib, ayni vaqtda butun diqqatni jalb qilib, hal qilinishi lozim bo’lgan bosh vazifa aniqlanadi. Reja-dasturni tuzishdan oldin vazifalarni echish metodlari bilan tanishiladi.
Kelgusi tadqiqotlarni detallarini ko’ra bilish, ularni tuzish va asoslash oson vazifa emas, shu sababdan rejaga u bu tuzatishlar kiritiladi. Reja-dastur ilmiy rahbar tomonidan taqdim etilishi mumkin, ammo bunda tadqiqotchi uni to’liq ravishda o’zlashtira olmasligi mumkin. Eng maqbul variant bo’lib, tadqiqotchi adabiyotlar tahlili va o’zining fikr mulohazalari asosida reja dasturni o’zi tuzishi va rahbari bilan kelishishi hisoblanadi.
Ilmiy tadqiqot metodlari 3 turga bo’linadi.

1. 
   Emperik tadqiqot metodlari.
   
2. 
   Emperik va nazariy tadqiqod metodlari.
   
3. 
   Nazariy tadqiqod metodlari.