Urganch davlat universiteti I. S. Abdullayev

5 3 . 0 'sis h strategiyalarini ishlab chiqish
Bozorlami jozibadorligini oshirishda olimlar matritsalardan keng 
foydalanganlar. Dji-I-Makkenzi matritsasi. Bu k o ‘p o ‘lchamli matritsa 
bo‘lib (bozoming «jozibaligi» korxonaning strategik vaziyati), bo- 
zom ing jozibaligi darajalariga bog'liq holda korxona potensialidan 
samarali foydalanish bo ‘yicha ko‘proq differensiallangan marketing 
qarorlarini qabul qilish imkonini beradi (5.1.2-chizma).

---

Yuqori
Bozorning jozibaligi
Past
5.1.2-chizma. Dji-I-Makkenzi matritsasi
BKGdan farqli ravishda bu matritsa baholashda qatnashadigan 
omillar sonini ancha ko‘paytiradi va barqaror b o ‘lmagan rivojlanish 
sharoitlarida uni qo‘llash imkonini yaratadi. «Bozor jozibaligi» k o ‘r- 
satkichi quyidagi omillar kompleksi bilan ifodalanadi:
• bozor o ‘lchamlari va uning o ‘sishi shartlari;
• narxlar darajasi;
• foyda m e’yori;
• raqobat holati;
• bozorga chiqish uchun to'siqlar;
• huquqiy cheklovlar;
• ijtimoiy roli va boshqalar.
«Strategik vaziyat» ko‘rsatkichi (raqobatli vaziyat, ichki potensial), 
shuningdek, turli xil omillar (sof daromad, moliyaviy ahvol, sotilishlar- 
ning samaradorligi, narxning raqobatbardoshligi, korxona madaniyati, 
boshqarish uslubi, korxona imkoniyatlari va boshqalar) yordamida aniq­
lanadi. Bu ko ‘rsatkichlami baholash korxonaning investitsiya, bozor 
holatini, shuningdek, uning potensiali ahvolini hisoblash y o ii bilan 
amalga oshiriladi.
Investitsion vaziyat korxona o'sishini ta ’minlash uchun investitsiya- 
lam ing real va optimal kattaliklarinmg nisbati sifatida aniqlanadi.
Bozordagi vaziyat amaldagi bozor strategiyasining bozorda yetak- 
chilikka erishish va potensial iste’molchilaming ixloslari nuqtayi nazar- 
dan optimal strategiyaga nisbati bilan baholanadi.
Korxona potensialining ahvolini uning real ahvolining ishlab chi­
qarish, xodimlar, moliya va marketingni samarali boshqarishga erishish 
nuqtayi nazaridan optimal holatiga nisbati bilan belgilaydilar. K o‘r- 
satilgan uchta ko ‘rsatkichdan har biri birga teng bo ‘lsa, korxona bozorda