Urganch davlat universiteti хаyot faoliyati хavfsizligi 3-ma’ruza. Ishlab chiqarish sanitariyasi va gigienasi, me’yorlari

Эшитиладиган частоталар диапазонида узатиладиган механик тебранишлар инсон томонидан товуш сифатида қабул қилинади.
Частота бўйича товуш тебранишлари 3 диапазонга бўлинади:
Инфратовушли
f < 20 Гц;
Товушли (эшитиладиган)
20 Гц < f < 20 кГц;
Ультратовушли
f > 20 Гц
5 дан 16 Гц гача механик тизимлар жойлашув амплитудаси билан характерланади.
А =  (t), тезлиги V=f (t), жадаллиги а= (t).
Тебраниш (силкиниш) тезлигининг логарифми даражаси
L = 20lg V f510–8,
дея белгиланади, V – силкиниш тезлигининг м/сек ўртача квадрат аҳамияти.
Силкиниш – мустаҳкам зич жисмларнинг механик тебранишлари ёки тебранма ҳаракатлари ҳисобланади .
Ишлаб чиқариш силкинишларини меъёрлаш муаммоси икки йўналишда ҳал қилинади: инженер (мухандис) – техник ва санитария – гигиеник. Кучли ва секин силкинишлар ўртасидаги чегара f частотага боғлиқ тарзда йўл қўйиладиган силкиниш амплитудаларининг меъёрий катталигининг қийшиқ ўзгариши сифатида кўриб чиқиш мумкин.
n = 400об/мин да А = 0,2 мм
n  2400 об/мин да А = 0,05 мм
n < 300 об/мин да А  0,19 мм
Агар А  0,19 мм бўлса, қониқарли баҳо ҳисобланади.
А  0,15 мм – яхши баҳо;
А  0,1 мм – аъло баҳо.
Умумий силкинишлар тананинг бирор бир қисмига таъсирида қон таъминотининг ёмонлашувига олиб келади. Бу бўғинларнинг деформациясига ва ҳаракатланишининг сустлашувига, терининг сезишини камайишига олиб келади.
Инсоннинг ички органларини ўз частота тебранишларига эга тебранувчи тизим сифатида қараб чиқиш мумкин:
f = 6 Гц - инсоннинг бутун танаси учун;
f = 8 Гц – бош ва ошқозон учун;
f = 20 –25 Гц – бошқа органлар учун;
f > 25 Гц - нохуш.
Ташқи тебранишларнинг таъсири резонанс ҳолатни чақириши ва инсоннинг ички органлари чайқалиши ва шикастланишига олиб келиши мумкин.
Силкиниш нафас органлари, юрак-бўғин ва кўриш-эшитиш қобилиятини сустлаштиради. Узоқ ва тез силкинишда силкиниш касаллиги вужудга келиши мумкин. Айниқса инсон учун бир вақтнинг ўзида шовқин, силкиниш ва паст ҳарорат зарар.