Urganch davlat universiteti хаyot faoliyati хavfsizligi 3-ma’ruza. Ishlab chiqarish sanitariyasi va gigienasi, me’yorlari

Ishlab chiqarish binolarini shamollatish

• Sun’iy (mexanik) shamollatish mahalliy va umumiy shamollatish turlariga bo‘linadi. Mahalliy shamollatishda ifloslangan havo zararli mahsulot ajralib chiqadigan joyning o‘zidan yo‘qotilib, moddalarning bino ichida taqsimlanishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Laboratoriya shkaflari, yarim ochiq yoki yopiq holidagi suruvchi zontlar, havo dushlari, yonlama suruvchilari, havo pardalari va boshqalar maxalliy shamollatishga misol bo‘ladi.

Ishlab chiqarish binolarini shamollatish

• Havo dushi 15-25°C gacha qizdirilgan va issiqlik ko‘proq ajralib chiqadigan joylarda ishlayotganlarga 2-4 m/s tezlik bilan yuboriladigan havo oqimidan iborat. Havo pardasi esa, issiq havoni sovutishga yoki sovuq havoning binoga kirishini kamaytirishga xizmat qiladi.
• Mahalliy shamollatish yordamida ajralib chiqayotgan zararli moddalar, mahsulotlar massasi yo‘qotilgach, normal sanitariya sharoitlariga umumiy shamollatish yo‘li bilan erishiladi. Buning uchun ifloslangan havo qismi maxsus texnik moslamalar yordamida toza havo bilan almashtiriladi va aralashtiriladi. Ko‘proq barqaror rejim (umumiy almashtirishda) mexanik shamollatishning uzatuvchi-suruvchi tizimi bilan amalga oshiriladi.
• Sanitariya normalari (SN 245-71)ga asosan issiklik, bug‘, gaz ajralib chiqmaydigan binolarda har bir ishlovchiga havo almashtirish 20 m3/s , deraza va darchalari bo‘lmagan binolarda esa 40 m3/s dan kam bo‘lmasligi kerak.
• Almashtirilishi zarur bo‘lgan havo miqdori binodagi ajralib chiqayotgan issiqlikka, namlikka, zararli moddalar (gaz, bug‘, chang) miqdoriga bog‘liq bo‘ladi.

Shamollatish tizimlari va moslamalarini tekshirish

• Shamollatish tizimlaridan to‘g‘ri foydalanish, ularni to‘g‘ri tartibda ushlab turish katta ahamiyatga egadir. Shamollatish tizimlari ishga tushirishdan avval texnik va sanitariya-gigiena sinovidan o‘tkaziladi. Texnik sinovda shamollatish qurilmasining texnik xususiyati—tavsifnomasi, ishlash unumdorligi, bosimi, havo hapakati tezligi va boshqa birliklari aniqlanadi.
• Shuning uchun xam shamollatish qurilmalarini tartib asosida rejali-ogoxlantiruvchi ta’mirlash, vaqti-vaqti bilan ularga qarab turish talab qilinadi. Bunday vazifa maxsus tayyorgarlikdan o‘tgan ishchi-xizmatchilarga topshiriladi.
• Umuman korxonada shamollatish qurilmalaridan to‘g‘ri foydalanish, uni to‘liq ishlaydigan holatda bo‘lishi uchun javobgarlik bosh mexanik, sexda esa sex boshligi va mexanik zimmasiga yuklatilgan.
• Binolarda shamollatish qurilmalari ish boshlanishidan 10-15 minut avval ishga tushirilib, ish tamom bo‘lganidan 10-15 minut keyin to‘xtatiladi. Ba’zi ishlab chiqarishlarda shamollatgichlar ish boshlanishidan 30-60 minut avval soat mexanizmi yordamida avtomatik usulda ishga tushiriladi.