Urganch davlat universiteti хаyot faoliyati хavfsizligi 3-ma’ruza. Ishlab chiqarish sanitariyasi va gigienasi, me’yorlari

Кўриш майдонида ёруғлик манбалари товланиш ҳосил қилмаслиги лозим.
Сунъий ёруғлик спектрал таркиби бўйича табиий ёруғликка яқинлашиши керак.
Ишлаб чиқариш шароитларида 3 турдаги ёруғликдан фойдаланилади:
Табиий, яъни қуёш
Устки (шифтлар, томлар, шунингдек, баланд перепадлар, аралаш бино оралари орқали тешиклардаги ёруғлик берадиган фонарлар орқали)
Ёнбошлама (деразалар орқали)
Уйғунлаштирилган
Сунъий (электр ёки люминесцент лампалар)
Теппа-тенг (симметрик) ёки ёритғичли локализацияга жойлаштириб умумий ёритиш
Бир вақтнинг ўзида умумий ва маҳаллий ёритишдан фойдаланган ҳолда уйғунлашма ёритиш
Уйғунлашган

Ishlab chiqarish binolarini shamollatish va uning turlari

• 
  Ishlab chiqarish binolarini normadagi metereologik va sanitariya-gigiena sharoitlari bilan ta’minlashda, ish jarayonida zararli va zararli mahsulot-moddalarning miqdorini chegaralangan darajada bo‘lishida, mehnat sharoitlarini yanada sog‘lomlashtirishda, mehnat unumdorligini va mehnat xavfsizligini oshirishda shamollatish katta ahamiyatga ega.
  
• 
  Shamollatish natijasida ishlab chiqarish binolaridagi ifloslangan, o‘ta qizigan yoki sovigan havo toza, sovitilgan yoki qizdirilgan havo oqimi bilan to‘xtovsiz almashtiriladi.
  

Ҳаво алмаштириш схемаси

Binolarda havoning aralashish usuliga qarab shamollatish tabiiy va sun’iy (mexanik) turlarga bo‘linadi:

tabiiy
sun’iy
Tabiiy-shamollatish tashqaridagi va binodagi havo haroratining farqiga qarab sodir bo‘ladi, bunda shamol bosimi ham katta rol o‘ynaydi.
Tabiiy shamollatish - tashqaridagi va binodagi havo haroratining farqiga qarab sodir bo‘ladi, bunda shamol bosimi ham katta rol o‘ynaydi.

Ishlab chiqarish binolarini shamollatish

• 
  Tabiiy shamollatishda tartibli va tartibsiz havo almashinishi sodir bo‘ladi. Tartibsiz xavo almashinishi binodagi issiq havo va tashqaridagi sovuq havoning solishtirma og‘irligi farqiga hamda havoning bosimiga asosan amalga oshiriladi.
  
• 
  Tartibli va boshqariladigan tabiiy shamollatish aeratsiya deyiladi. Tabiiy shamollatish qo‘shimcha issiqlik ajralib chiqadigan, tarkibida zararli moddalar bo‘lgan issiq havoli ishlab chiqarish binolarida qo‘llaniladi.
  
• 
  Ifloslangan yoki qizigan havo esa deraza darchasi, aeratsiya fonarlari, deflektorli surish quvurlari orqali yuqotiladi.