Urganch davlat universiteti Filologiya fakulteti o’zbek tili ta’lim yo’nalishi 191-(sirtqi)guruh talabasi Xo’jayeva Durdonaning Hozirgi adabiy jarayon va yangi

Urganch davlat universiteti Filologiya fakulteti o’zbek tili ta’lim yo’nalishi 191-(sirtqi)guruh talabasi Xo’jayeva Durdonaning Hozirgi adabiy jarayon va yangi o’zbek adabiyoti fanidan “Normurod Norqobilovning qissalari tahlili”mavzusida tayyorlagan taqdimot ishi

Reja:

• Normuroda Norqobilovning hayot yo’li.
• Yozuvchining qissa va hikoyalariga bir nazar.
• N.Norqobilov asarlaridagi falsafiylik.

Normurod NORQOBILOV, 1953 yil 7 iyunda Qashqadaryo viloyatining Yakkabog‘ tumanida tavallud topgan. 1982 yil Toshkent Davlat universiteti (hozirgi O‘zbekiston Milliy Universiteti)ning jurnalistika fakultetini bitirgan.1987 yil uning “Zangori ko‘l” nomli ilk hikoyalar to‘plami chop etilgan. Shundan so‘ng “Unitilgan qo‘shiq” (1990), “Yuzma-yuz” (1993), “Sariq gul” (1996), “Paxmoq” (1997), “Temur g‘ori”, “Arazchi chumchuq” (1999), “Bekatdagi oq uycha” (2000), “Ovul oralagan bo‘ri”, “Jo‘shqin daryo” (2005), “Bo‘ron ko‘pgan kun” (2007) hikoya va qissalardan iborat to‘plamlari va “Dashtu dalalarda” (2009) romani nashr etilgan.

Yozuvchining “Tog‘dagi yolg‘iz odam” (2011), “Amir Temur izidan” (2016) asarlari dunyo yuzini ko‘rgan. Adibning “Quyosh botmaydigan yurt”, “Shim yoxud xotinlar janjali”, “Belbog‘” kabi asarlari asosida ko‘p qismli videofilmlar yaratilgan. Bir qancha hikoya va qissalari rus, qozoq, belorus, qirg‘iz, tatar, arab, turk, xitoy va boshqa ko‘plab tillarga tarjima qilingan.N. Norqobilov “O‘zbekiston Respublikasida xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi” faxrli unvoni hamda “Shuhrat” medali bilan taqdirlangan.

Sinov mavzusi tugʻilish, tush, safar, qaytish kabi turgʻun mavzular bilan birlashib, doston va ertaklar syujetini hosil qiladi. Qahramon sinovlardan oʻtish asnosida shakllanadi, toblanadi. Xalq ogʻzaki ijodida aynan mana shu qahramonliklar kuylanadi. Qahramon hayot sinovdan iborat degan azaliy tushunchani poetik tarzda ifoda etadi. Sinov mavzusi epik asarlar tarkibida uch yoʻnalishda koʻzga tashlanadi: 1) taqiqlarga rioya qilish; 2) shartlarni oʻtash; 3) shartlashish shartlarini bajarish.

Bu jihatdan sinovni taqiq, shart, shartlashishdan iborat mavzular yigʻindisi deya baholash mumkin. Bu mavzularning har biri murakkab shakl va mazmun belgilarga ega. Quyida shartlashish mavzusining homiy kuchlar va koʻmakchi topishga aloqdor turi xususidagina fikr yuritamiz. Avvalo, shartlashish mavzusiga izoh bersak: Shartlashish alohida mavzu sifatida tadqiq etilmagan boʻlsa-da, oʻz tarixiy asosiga ega. Unda jamoaviy kelishuv aks etadi. Taqiqlar va shartlar aynan mana shu kelishuvga koʻra ishlab chiqiladi, amalga oshiriladi. Shuning uchun ham Meletinskiy quyidagicha tushuntirish bergan: “Sinov jamoaning norozi aʼzolarini boʻysundirish, ularni rozilar safiga qoʻshib yuborish tadbiridir”[1]. Shartlashish mavzusi epik vaziyat natijasida yuzaga kelgan shartlar boʻlib, qahramonlar nizo, tutqunlik, farzandsizlik, oʻlim holatlaridan qutilishga, shuningdek, sehrli buyumni qoʻlga kiritishga urinadilar. Bunda kelishuvga intilayotgan tomonlar oʻz talablarini oʻrtaga qoʻyadi.

E’tiboringiz uchun tashakkur!