Urganch davlat universiteti c h I z m achilik

5-chizma 
Xulosa qilinsa, jismning ikkita ko„rinishi bo„yicha uning uchinchi 
ko„rinishini aniqlashda to„g„ridan-to„g„ri 
V
dagi ustki va ostki konturlardan 
yordamchi chiziqlar o„tkazilib, 
H
dagi qalinlik 
“T”
o„lchab qo„yilishi bilan 

---

23 
uchinchi ko„rinishni aniqlash mumkin ekan. Ushbu usulni mustahkamlash 
maqsadida kvadrat, uchburchak va aylana misolida quyidagi masalaga e‟tibor 
qaratiladi. 
1.Kvadratning berilgan 
V
dagi ko„rinishi ostida xuddi o„zidek kvadrat 
joylashtirilsa, u qanday jism bo„lishi mumkin? 
Buning uchun geometrik jismlarning qaysi biri 
V
da ham 
H
da ham bir xil 
kattalikdagi kvadrat orqali tasvirlanadi. Bu, albatta, kub bo„ladi. 
2. Kvadratning berilgan
V
dagi ko„rinishi ostida uchburchak tasvirlangan 
bo„lsa, u qanday jism bo„lishi mumkin? U, albatta, prizma bo„lishi lozim. 
3. Kvadratning V dagi berilgan ko„rinishi ostida aylana tasvirlangan bo„lsa, 
u, haqiqatda ham, silindr bo„la oladi. 
Demak, jismning bitta ko„rinishi orqali uning qanday jism ekanligini 
aniqlash maqsadida uning ikkinchi ko„rinishi berilgan bo„lishi lozim ekan.
 
4. Jismning berilgan 
V
dagi ko„rinishi uchburchak bo„lib, uning ostiga 
kvadrat joylashtirilsa, u, albatta, prizma bo„lishi mumkin bo„ladi. 
5. Jismning 
V
dagi berilgan ko„rinishi uchburchak ostida diagonallari bor 
kvadrat tasvirlangan bo„lsa, u qanday jism bo„lishi mumkin? Javobi – piramida. 
6. Jismning 
V
dagi ko„rinishi uchburchak ostida aylana bo„lsa, u albatta, 
konus bo„lishi mumkin. 
7. Jismning
V
dagi ko„rinishi aylana bo„lib, uning ostida uchburchak 
tasvirlangan bo„lsa, u konus bo„la oladi. 
8. Jismning 
V
dagi ko„rinishi aylana bo„lib, uning ostida kvadrat berilgan 
bo„lsa, u albatta silindr hisoblanadi.