Urganch – 2020 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti pedagogika fakulteti

Eslab qoling!

Anglab oling!

Yodda saqlang!
Ulug’bek 1424-yilda Samarqandda Obirahmat suvi yonida G’iyosiddin Jamshid, Ali Qushchi, Abduali Birjandiy, Mansur Koshiy, Maryam Chalabiy va boshqa olimlar bilan birgalikda qurgan Rasadxonasida sayyoralar sirini o’rgandi. Natijada Ulug’bek 1018 ta yulduzning holati va harakatini aniqladi, astronomiyaga doir bir necha asarlar yozdi. Bu asarlarning asosiy mazmunini «Ziji jadidi Ko’ragoniy» deb ataluvchi astronomiya jadvali tashkil etadi.

Bilib qo’ying!
Ulug’bekning astronomiya maktabi o’z davrining akademiyasi («Dorul-ilm»i) bo’lgan va O’rta asrlar musulmon Sharqi astronomiyasining rivojiga katta ta’sir qilgan. Yevropa olimlari uni buyuk astronomlar qatorida e’zozlaganlar. Mashhur fransuz faylasufl, yozuvchi va tarixchi olim Vol’ter (1694-1778) shunday e’tirof etgan edi. «Ulug’bek Samarqandda akademiyaga asos soldi, yer kurrasini o’lchashni buyurdi va astronomik jadvallarni tuzishda ishtirok etdi».
Buni bilib qo’ying!
Ulug’bekning eng katta xizmati shundaki, u bevosita ilmiy- pedagogik qarashlari bilan ham odamlami ilmli va ma’rifatli bo’lishga da’vat etdi. Ulug’bek o’zining falsafa tarixi, falakiyot, matematika, geografiya, adabiyot fanlariga oid ko’p jildli asarlarida o’z davri uchun muhim bo’lgan ilg’or pedagogik fikrlarni ilgari surdi.
Ulug’bek yoshlarni aqliy va ma’rifiy tarbiyasi haqida gapirib, ularni dunyoviy bilimlarni egallashga da’vat etdi, ilmsizlikka qarshi kurashdi.
Mirzo Ulug’bekning ilmparvarligi va ma’rifatparvarlik fazilatlari hamda odil podsho ekanligi haqida Alisher Navoiy «Xamsa» asarida shunday yozadi:
«Temurxon naslidan Sulton Ulug’bek,
Ki olam ko’rmadi Sulton aningdek.
Aning abnoi jinsi bo’ldi barbod,
Ki davr ahli biridin aylamas yod.
Valek ul ilmi sari topdi chun dast,
Ko’zi oldida bo’ldi osmon past.
Rasadkim bog’lanmish zebi jahondur,
Jahon ichra Yana bir osmondur.
Bilib bu nav’ ilmi osmoniy,
Ki ondin yozdi «Ziji Ko’ragoniy».