Urdu maxsus sirtqi bo’limi Maktabgacha ta’lim yo’nalishining

Tuzuvchi: I.R.Avazmetova
Javoblar.

1. 
   Maktabgacha ta’lim muassasalarida yer maydonchalarida bolalar mehnatini tashkil qilish va unga rahbarlik qilish
   

MTM va oilada bolalarning boshlang’ich mehnat malakalarini hosil qilish tarbiyachi va ota-onalar zimmasiga yuklatiladi. Bunday malakalarni yer maydonchasidagi va tabiat burchagidagi mehnat vaqtida amalga oshirish mumkin.

Yer maydonchasida tashkil etilgan mehnat katta ta’limtarbiyaviy ahamiyatga egadir.Bolalarning yoshiga mos tashkil etilgan jismoniy mehnat bolalar organizmining umumiy rivojlanishiga foydali ta’sir qiladi. Yer maydonchasida o’simliklarni o’stirish uchun yerni tayyorlash bog’cha xizmatchilariga va ota-onalar zimmasiga yuklatiladi, ular sabzavot ekinlari va gulzor qilish uchun yerni chopib egat olib beradilar. Bolalar esa maydonchani tozalashda va o’simliklarni ekib o’stirish ishlarida ishtirok etadilar.Maydonchani tozalash vaqtida kichik guruh bolalari mayda toshlarni, to’kilgan barglarni terib, chelakka tashlaydilar, tarbiyachi yordamida piyoz o’tkazadilar, yirik urug’larni ekadilar, suv quyadilar hamda hosilni yig’ib olishda ishtirok etadilar.O’rta, katta, tayyorlov guruhlarda bolalar ancha faol qatnashishlari mumkin. Ular xaskashlar bilan axlatlarni hamda to’kilgan barglarni sidiradilar va chelaklarga solishdatarbiyachiga yordam beradilar.Bolalar tarbiyachi yordamida no’xat, loviya, lavlagi,bodring va boshqa o’simliklarning yirik urug’larini ekadilar.Gulpushta va egatlarni sug’oradilar, yerni yumshatadilar, pishib yetilgan sabzavotlarni yig’ishtirishda ishtirok etadilar.«Bolajon» tayanch dasturi asosida har bir yosh guruhdabolalarni o’simliklar dunyosi bilan tanishtiriladi.Kichik guruhda sabzavot (sabzi, piyoz, karam, pomidor,

bodring) va mevalar (olma, uzum, o’rik, olcha va gilos)nomi, ta’mi, rangi va shaklini bilishga, ularni o’zaro farqlashga o’rgatiladi.O’rta guruhdasabzavotlar (baqlajon, karam, sholg’om, turp, piyoz) va mevalar (anor, anjir, behi, uzum, o’rik) bilantanishtirish davom ettiriladi. Bolalarni sabzavot va mevalarning nomlari, rangi, shakli, ta’mi, ovqatga ishlatilishining(xomligicha, pishirilgan, tuzlangan va quritilgan holda)xarakterli belgilari, sabzavotlar, polizda va daraxtda o’sadigan mevalar bilan tanishtiriladi. Bolalarga sabzavotlar har yili

ekilishini, mevalar esa ko’p yillik o’simlik hisoblanishi haqida qisqacha tushuncha beriladi.Sabzavot va mevalar ovqatda ishlatiladi, ular maxsus yetishtiriladi: sabzavotlar poliz (dala)da o’sadi, mevalaresa bog’da yetishtiriladi.

2. 
   Tabiatshunoslikka oid ta’limiy o’yinlarni rejalashtirish.
   

Tabiatshunoslikkadoirta’limiyo’yinlardanfoydalanishdaularningshakli,mazmunigakarabishlatishrejalashtiriladi.Tabiatshunoslikkaoidishlarnirejalashtirgandaharbiryoshguruxningxususiyatixisobgaolinib,ularningasosiyshakllaridanfoydalanilibtabiatbilantanishtirishuslublariasosidatuziladi.Tarbiyachibajarilganishnikundalikishrejasidaxisobgaolib boradi. Didaktik o‘yinlar. Didaktik o‘yinlarda bolalar o‘zlarida tabiatdagi narsa va hodisalar, hayvonlar va o‘simliklar haqida mavjud bo‘lgan bilimlarni aniqlaydilar, mustahkamlaydilar, kengaytiradilar. Ko‘pgina o‘yinlar bolalarni umumlashtirish hamda turkumlashga o‘rgatadi. Didaktik o‘yinlar xotira, diqqat, kuzatuvchanlikning o‘sishiga yordam beradi, yangi sharoitlarda bolalarni mavjud bilimlardan foydalanishga o‘rgatadi, turli aqliy jarayonlarni faollashtiradi, lug‘atni boyitadi, bolalarda birgalikda o‘ynash ko‘nikmasini tarbiyalashga yordam beradi. Bolalarni tabiat bilan tanishtirishda predmetli, stol-bosma va og‘zaki didaktik o‘yinlardan foydalaniladi. Predmetli o‘yinlar - barglar, urug‘lar, gullar, mevalar, sabzavotlar bilan o‘ynaladigan «Ajoyib qopcha», «Mevalar va ildizlar», «Bu butoqda kimning bolakaylari» va shu kabi o‘yinlardir. Bu o‘yinlar yordamida bolalar faol muloqotda bo‘ladigan predmetlarning xususiyat hamda belgilari haqidagi tasavvurlari aniqlanib, boyitiladi. Predmetli o‘yinlar, ayniqsa, kichik va o‘rta yosh guruhlarda keng qo‘llaniladi.