Уразбаев е sport formasi va uning qonuni

 
27 
ruhiy saralashning murakkabligi yosh sportchining turlari guruhiga muvofiq u yoki 
bu qobiliyatini to`g`ri belgilashdan iborat. 
Ikkinchi bosqichda sport selektsiyasi muammolarining echimi har bir 
alohida sport turi talablariga muvofiq tuzilgan sportchilar ruhiy xususiyatlarining 
chuqurlashtirilgan model` tavsifnomalariga asoslanadi. Masalan, birinchi 
bosqichda bola o`z ruhiy ko`rsatkichlari - chaqqonligi, sensor reaktsiyalarining 
aniqligi, asab tizimining harakatchanligi, tezkor fikrlay olishi, diqqatni taqsimlash 
qobiliyatiga ko`ra sport o`yinlari yoki yakkakurash sport turlari mashg`ulotlariga 
mos kelishi aniqlandi. Ikkinchi bosqichda esa biz shu bolani endi sport 
o`yinlarining aniq bir turi (futbol, basketbol, xokkey, voleybol, tennis va b.) yohud 
yakkakurash sport turlari (boks, kurash, qilichbozlik) uchun tanlab olishimiz kerak. 
Bu birlamchi ruhiy selektsiya hisoblanadi. 
Ikkinchisi esa istiqbolli yosh sportchilarni oliy liga jamoalariga saralab 
olishda o`z ifodasini topadi. Bu ancha murakkab vazifa, chunki mazkur holatda 
sportchining ma`lum bir sport turi bo`yicha mashg`ulotlarga sof, o`ziga xos ruhiy 
qobiliyatlaridan tashqari, uning irodaviy, hissiy, aqliy va sensor sifatlarining 
rivojlanish darajasini, shaxsiy va ijtimoiy-shaxsiy xususiyatlarini aniqlash lozim 
bo`ladi. Ya`ni ushbu bosqichda sportchining u yoki bu sport turidagi chiqishlari 
muvaffaqiyatini bashorat qilish vazifasi ham hal etiladi. Bu yo`nalishda pedagogga 
ruhiy-tashxislash usuliyatlari ham katta yordam beradi. 
Uchinchi bosqichda mas`uliyatli musobaqalarda qatnashish uchun eng 
ishonchli sportchilarni jamoaga tanlab olish vazifalarining hal etilishi ma`lum bir 
sportchining alohida bashoratlardagi model` ruhiy tavsifnomalariga asoslanadi. 
Uchinchi bosqich sportchilarni olipiada jamoalariga, birinchiliklar hamda 
xalqaro musobaqalarda ishtirok etish uchun idora va jamiyatlarga qarashli terma 
jamoalarga saralashda asosiylaridan hisoblanadi. Saralashning uchinchi bosqichi 
samaradorligi pedagog-trenerning ruhiy tayyorgarligi, aqliy xususiyatlari, oldindan 
seza bilish qobiliyatining ko`rsatkichi hisoblanib, uning ruhiy-tashxislash 

---