Уразбаев е sport formasi va uning qonuni

 
52 
aytish kerakki, murabbiy ming yaxshi bulsin xamma vakt xam xar kanday 
sportchilar mashxur sportchi etishtira olmaydi. Masalan. 100 m ga chopishda bir 
xil natijaga (10,1-10,2 soniya) erishgan sportchilar A.Xarri, Merchi va Robert 
Xeyeslar agar bitta murabbiy bilan mashk kilishda bormi, ulardan 3 ta sprinter etib 
chikishi amri maxol edi. Juda nari borsa, ulardan fakat bittaen yukori natija 
kursatishi mumkin edi. 
Xozir surabbiylar mashk va musobaka yuklamasini rejalashtirishni urganib 
olganlar, lekin sportchi kuchini tiklashni rejalashtirishni mutlako bilmaydilar bu 
jaraenni uz xoliga talab kuyilgan, ya`ni sportchi kuch yigish ususllarini uzi axtaradi 
(massaj, sauna, passiv dam, nazoratsiz ovkatlanish-xullas, kuch tiklanishning butun 
rejimi). 
Mashk jaraeni bu pedogogik jaraen, binobarin, murabbiy nainki mashk 
mashgulotlarini shuningdek, sportchining shakllanishiga ta`sir (etuvchi barcha gayr 
mashk vositalarni xam boshkara olishi lozim). 
Birok, xatto eng yukori malakali trenerlar xam sportchi bilan munosabat 
kilgan va uz asosiy mutaxassislik burchini bajaraetgan chogida, bir kator ob`ektiv 
kiyinchiliklarga duch keladi. 
Chunonchi sport gimnastikasi murabbiylari timsolida ularning faoliyatidagi 
eng murakkab xolatlar shunday namoish kilingan. 
Sport 
gimnastikasi 
trenerlari 
boshiga 
tushadigan 
kiyinchiliklar. 
(R.N.Terexinadan, TiIFK 
№
8. 1985 y. 13 bet). 
Kiyinchiliklar 
bolalar daraja 
Mikdori urni 
1. Eng murakkab gimnastika elementlarini urgatish metodikasi 70.35 1
2. Bolalar va eshlar sport maktabi DSYuShga bolalarni tanlash metodikasi
95,9 2 
3. Turli eshdagi bolalar guruxlari bilan ishlashda tarbiya usulini tanlash
114,6 3 

---

 
53 
4. Sportchi xavfsizligini ta`minlash usulini kullash va murak kab texnik 
elementlarini bajarishda kumaklashish 171,2 4 
5. Sabok berishda texnik vositalardan foydalanish 185,15 5 
6. Metodik adabiet bilan ishlash chogida 
213,15 6 
Xizmat kursatgan, tajribali murabbiylar gimnastikaning murakkab 
elementlarini urgatish usuli boglik bulgan kiyinchiliklarni kuyidagicha 
ta`riflaydilar.
-gimnastika mashgulotlari texnikasidagi murakkablikning doimiy ravishda 
utib borishi 
-barvakt erishilgan mutaxassislik 
-zaruriy maxsus bilimning uz vaktida takomillashtirish imkoni shuningdek, 
jismoniy tarbiya institutlarida taxsil olgan chogida uzlashtirilgan, bugungi 
murabbiy uchun suv bilan xavodek zarur bulgan amaliy malaka va 
kobiliyatlarining yukligi, 
-maxsus adabietlari eritilgan ayrim nazariy va amaliy masalalarni kiyinlik 
bilan uzlashtirilishi, 
-maxsus psixologik usullar, xususan. Ideomotor usuli (musobaka jaraeni 
xaelan tasavvur kilish musobakaga taalukli bulgan barcha tavsilotlra, amaliy ishlar, 
vokea va xodisalar xakida atroflicha fikr yuritish), shuning, ruxiyati boshkarish 
mashklari kullaniladi. Shunga kura, murabbiy sportchidan rekord kuyishni talab 
kilmay, unga taxminan. «Sen uzingni nimalarga kodirligingni kursat, uglim! Oxirgi 
metrgacha bul kelma!» kabi suzlar bilan tasalli berib tugri kiladi. 
Shuningdek mashk va musobakalar paytida sportchini mavjud vaziyatga 
mustakil baxo berishga, mustakil ravishda amaliy karor kabul kilishga, uzi 
bajaradigan vazifani tajribiy ravishda murakkablashtirib borishga urgatish, uning 
butun dikkat e`tiborini eng zaruriy elementlar va mashgulotlarga karata olish, xis 
tuygularini boshkarishga, uzini xotirjam va dadil tuta bilishga da`vat etish xam 
muxim axamiyatga ega. 

---