Uo‘K: 62(075) kbk

7.28-rasm. Elektrodni yotqizib payvandlash chizmasi.
Elektrodni qiyalatib payvandlash. Bu usulda elektrodning eriy- digan uchi payvandlanadigan qirraga tayanadi, elektrodning o‘zi esa qirralarning ishlangan joylarit to‘lishiga qarab, biriktirish chizig‘i bo‘ylab siljitiladi.
Metalga nisbatan elektrod qiyaligining burchagi qancha kat- ta bo‘lsa, shuncha erish qismi katta bo‘ladi. 6–10 mm diametrli
elektrodlar uchun α burchak qiyaligi 25—30° ga teng. Agarda qi- yalik burchagi 20° dan kam bo‘lsa metall ko‘p miqdorda sachrashi kuzatiladi va chok sifati yomonlashadi.


7.29-rasm. Elektrodni qiyalatib payvandlash chizmasi.


Katta diametrli elektrodlar bilan payvandlash. Bu usulda pay- vandlashda 8, 10, 12 mm li elektrodlar ishlatiladi (tok kuchi 350, 450 va 600 A bo‘lganda). Katta diametrli elektrodlar bilan pay- vandlashning quyidagi kamchiliklari bor:

• 
  elektrod tutqichning elektrod bilan birgalikdagi og‘irligi kat- ta bo‘lganligidan payvandchi tez charchaydi;
  
• 
  katta diametrli elektrodlar bilan tor joylarni payvandlash qiyin;
  
• 
  katta diametrli elektrodlar bilan payvandlashda ancha ko‘p miqdorda magnit shamol hosil bo‘ladi.
  

O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar:

1. 
   Sanoat va qurilishda qanday tur payvandlash postlaridan foy­ dalaniladi?
   
2. 
   Elektr tarmog‘iga ulanadigan payvandlash simlari qanday tan­ lanadi?
   
3. 
   Elektr payvandchi ishlayotganda qanday maxsus kiyimlarni kiyishi kerak?
   
4. 
   Chokning ochilishi burchagi nimaga xizmat qiladi?
   
5. 
   Payvandlash rejimi qanday parametrlarda beriladi?
   
6. 
   Turli uzunlikdagi va qalinlikdagi choklar qanday payvandlanadi?
   
7. 
   Qo‘lda payvandlashning qanday yuqori unumli usullari bor?
   
8. 
   Elektrodlar bog‘lami bilan va qiyalatilgan elektrodlar bilan payvandlashda ish unumi ortishining mohiyati nimadan iborat?
   
9. 
   Uch fazali payvandlashning xususiyatlari, uning afzalliklari va kamchiliklari nimadan iborat?
   

8. BOB. ERITIB QOPLASH TEXNOLOGIYASI

1. Eritib qoplash jarayonlarining usullari

Buyumning o‘lchamlarini o‘zgartirish yoki unga maxsus xos- salar (qattiqlik, korroziyaga qarshi chidamlilik, yoyilishga chi- damlilik va h.k.) berish uchun uning sirtida metall qatlamini eri- tish jarayoni eritib qoplash deb ataladi.