Uo‘K: 62(075) kbk

14.10-rasm. Rentgen trubkaning chizmasi:
1 – anod; 2 – elektronlar; 3 – katod; 4 – rentgen nurlanishi.

Gamma-nurlari radioaktiv moddalarning ichki atom yemiri- lishi natijasida vujudga keladi. Gamma-nurlari manbayi sifatida quyidagi radioaktiv moddalar: 1—60 mm qalinlikdagi metalni

yoritib ko‘rish uchun tuliy –170, iridiy –192, seziy –137, kobalt
– 60 ishlatiladi.
Gamma-nurlari ham odam sog‘lig‘i uchun zararli bo‘lgani sababli radioaktiv moddali ampulalar ma’lum masofada turib boshqariladigan maxsus apparatlar – gamma qurilmalariga joy- lashtiriladi (14.11- va 14.12-rasmlar).


14.11-rasm. Radioaktiv moddali ampula:
1 – qopqoq; 2 – paxta; 3 – shisha ampula; 4 – latun gilza; 5 – radio­ aktiv modda; 6 – qo‘rg‘oshin g‘ilof.

Gamma-nurlar bilan yoritganda nuqsonlar rentgen nurlari bilan yoritgandagiga qaraganda yomon aniqlanadi. Shu sabab- li gamma-nurlar buyumlarning shakli imkon bermagan chok- ni yoritish noqulay bo‘lgan yoki metall haddan tashqari qalin bo‘lgani uchun rentgen nurlarini ishlatib bo‘lmaydigan hollar- dagina qo‘llaniladi.

Rentgen nurlatish uchun ÐÀÏ 160–10Ï, ÐÓÏ–120–5 va ÐÓÏ–200–5 sanoat qurilmalari ishlatiladi. Gamma-nurlar bi- lan nurlatish uchun – defektoskop qurilmalar «Ãaììaðèä–11»,
«Ãaììaðèä–21», ÐÈÄ–41 ishlatiladi.
Ionlashish tadqiqotini ro‘yxatga olish usuliga nisbatan ajratila- di: radiografiya – bunda buyumning ichki strukturasi ko‘rinishini plyonkaga yoki qog‘ozga aks ettiriladi; radioskopiya – struktura
holati ekranda ko‘rinadi; radiometriya – elektr signallarni ro‘y- xatga oladi.