Uo‘K: 53(072) kbk

6.11. 
Elektrorepellent 
himoya
(kontakt 
tarmog‘ida)
(E.h.) 
Электрорепеллентная защита
контактной сети
– 
Electro-repellent 
protection
of the contact network
- o‘zgaruvchan tok elektrlashgan t.y. 
liniyalari kontakt tarmog‘ining qattiq poperechinalaridan qushlarni cho‘chitib 
haydash qurilmasi bo‘lib, u yerlangan konstruksiya(rigel)da qo‘ngan qushni 
kuchlanish ta’sirida bo‘lgan repellent simga tekkanda yuzaga keladigan 
cho‘chitish(repellent) effektiga asoslangan(6.5-rasm). Repellent sim

---

251
6.5-rasm. Qattiq poperechinadagi elektorepellent himoya sxemasi:
a
, 
b 
– mos 
ravishda o‘zgaruvchan vao‘zgarmas tok t.y. uchastkalarida; 1- qattiq poperechina; 2 – 
izolyator; 3 – repellent sim; 4 – xavfsizlik belgisi; 5 – antenna; 6 – elektr ulagich; 7 – 
kontakt osmalari; 8 – 3 A ga mo‘ljallangan saqlagichlar; 9 – nominal quvvati 0,1 kW 
bo‘lgan transformator; 10 – rezistorlar(2x150 kΩ). 

---

252
izolyatsiyalanmagan sim bo‘lib, u izolyatorlarda rigel bo‘ylab uning 
pastki fermasidan 150 – 200 mm balandlikda tortilgan; bunday holatda 
joylashtirilgan sim qushni uya qurishiga xalaqit qiladi, shuning uchun ham 
qush uni tumshug‘i bilan chetga surishga harakat qiladi va kuchlanish 
ta’sirida qoladi. Repellent sim doimiy ravishda yetarlicha kuchlanish ta’sirida 
bo‘lishi uchun u 25 kV kuchlanishli kontakt tarmog‘i simlariga parallel 
joylashgan maxsus sim-antennaga ulanadi. Sim-antenna rigelda izolyatorlar 
yordamida osiladi, kontakt osmasining elektromagnit ta’siri natijasida unda 
kuchlanish hosil bo‘ladi. Bu kuchlanish bir nechta rigellar repellent simlariga 
uzatiladi. Antenna bilan unga eng yaqin bo‘lgan kontakt osmasi orasidagi 
masofa hosil bo‘layotgan kuchlanish qiymatini, antenna uzunligi esa qush 
repellent simga tekkanda undan o‘tadigan razryad toki qiymatini belgilaydi. 
Antenna uzunligi 160 – 190 m bo‘lganda qushdan o‘tadigan tok 6 – 10 mA ni 
tashkil etadi va bu tok qush hayotiga xafv solmasa-da uni cho‘chitish effekti 
uchun yetarli darajada bo‘ladi.