Uo‘K: 4(100) (075) kbk: 63. (0) R-17 Rajabov, Ravshan Jahon tarixi

Tarixiy mazmundagi yozuvlar. Shumer shaharlari, Ak-

kad, Bobil va Osuriya davlatlari podsholarining bizgacha yetib 

kelgan yozuv lari juda katta ilmiy qimmatga egadir. Shunday 

yozuvlardan biri mil.avv. XXIV asrga oid Lagash davlatining 

yuksalishi, uning qo‘shni Umma bilan urushi to‘g‘risida hikoya 

qiladigan Lagash hokimi Eannatumning chegarada tosh tax-

taga bitilgan «Kalxatlar stelasi» deb ataladigan yozuvidir. Mil.

avv. XXIV asrga oid Lagash hokimi Urukagina, mil.avv. XXII 

asrga oid Lagash hokimi Gudeaning qurilish va bag‘ishlov yo-

zuvlari, Akkad podshosi Rimushning (mil.avv. XXIII asr) Elam-

ga yurishlari to‘g‘risidagi yozuvlari va «Manishtusu yodgorligi 

(obelisk)»da podsho yer zaxirasi, uning jamoa yeri hisobidan 

ko‘payishi to‘g‘risida ma’lumot berilgan. 

Bizgacha Osuriya podsholarining juda ko‘p yozuvlari yetib 

kelgan. «Sargon II ning Ashshurga xati», mil.avv. 714-yilda 

Urartuga qarshi yurishi bayon qilingan xatlari saqlanib qolgan. 

Podsho Ashshurbanipalning batafsil tarixiy ma’lumot beruvchi 

yilnomasi shular jumlasidandir. Yangi Bobil podsholarining 140 

ga yaqin yozuvlari bizga ma’lum. Tarixiy asarlar keyinroq, mil.

avv. IV–III asrlarda paydo bo‘ldi. Kohin Beroyesning (Bobildagi 

Marduk ibodatxonasi kohini) 3 qismdan iborat «Bobil va Xaldey 

tarixi»da to‘fon davridan makedoniyalik  Alek sandr davrigacha 

bo‘lgan voqealar bayon qilingan. Bizgacha bu asarning par-

chalari o‘rta asr tarixchilari asarlarida keltirilgan ma’lumotlar 

orqali yetib kelgan.