University of geological sciences geologiya fanlari universiteti

4
GEOLOGIYA FANLARI UNIVERSITETI
Endothyrida turkumi (grek. Endon -ichki, thyra - eshik, to‘siq). Chig‘anoqli ohakli, ko‘p kamerali. Devori sekresion – ohakli, ikki qatlamli. Spiralsimon yassi, ustye (og‘zi) elaksimon.
D3 – K.
Ustye (og‘zi) bitta bo‘lib zanjirsimon yuzasining o‘rta qismida joylashgan. Fuzulinalar bentos, ba’zan plankton holda tropik – subtropik dengizni sublitoral qismida hayot kechirgan. Ularni yuqori paleozoy erasida gurkirab rivojlanishi ohaktoshlarni hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi. C–R.
Fusulinida turkumi (lat.fusus- o‘ralgan,) chig‘anoqli, ko‘p kamerali sekresion – ohakli, yassi spiralsimon o‘ralgan tuzilishga ega. Kattaligi 20 mm.gacha. Fuzulinalarning devori boshqa shakllarni devoriga qaraganda birmuncha murakkab tuzilishga ega.
4
GEOLOGIYA FANLARI UNIVERSITETI
Allogromiida (С3-Q)
Astrorhizida (Є—Q). a — Astrorhiza (O2-Q); б — Bhabdammina(PZ—Q); в — Saccammina (S—Q)
4
GEOLOGIYA FANLARI UNIVERSITETI
Nummulitida turkumi (lat.Nummilus - tanga). Chig‘anog‘i yirik ko‘p kamerali, tangasimon sekresion – ohakli. Bo‘lmalari yassi – spiral holda joylashgan. Nummulitlar forminferalar o‘rtasida giganti bo‘lib hisoblanadi, chunki ular chig‘anog‘ining kattaligi 100–160 mm.gacha. Nummulitlar tropik va subtropik dengizlarda sublitoral obdastida yashovchi xarakatchan bentos organizmlaridir. Ularining chig‘anoqlarini bir yerda to‘planishidan nummulitli mergel va ohaktosh hosil bo‘ladi.
K2- Q. paleogen davri eng gurkiragan vaqt.
Nummulitida (Kj—Q).
а—д — Nummulites(Р—N): е,
ж — Assiiina з, и — OpercuHna (K2—Q): к—о — Discocyclina (Pj^):
4
GEOLOGIYA FANLARI UNIVERSITETI
Zamonaviy foraminiferalar tropik va subtropik dengizlarning sublitoral qismida, keng rivojlangan holda, barcha chuqurlik va kengliklarda, sho‘rligi normal bo‘lgan sharoitda hayot kechiradi. Ma’lum qismigina sho‘rligi yuqori dengizlarda yashaydi. Ba’zilari chuchuk suv havzalarida hamda yer osti suvlarida uchraydi.
Harakatchan bentos holda hayot kechiruvchi forminiferalar dengiz tubida psevdopodiyalari (xivchinlari) bilan harakat qiladi. Ba’zi foraminiferalar (Astrorhiza, Phabdommina) o‘troq, bentos hayot kechiradi. qolgan qismi (Globigerinida, ba’zi Fusulinida) plankton holda hayot kechiradi.