Universitetining pedagogika instituti maktabgacha

PEDAGOGNING KREATIVLIGI BOLALAR IJODIY RIVOJLANISHINING ZARUR 
SHARTI 
Sidiqova Yulduz Sobirovna, 
BuxDuPI 1-bosqich magistranti 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada maktabgacha ta'lim tashkilotlarida 
kreativ yondashuv asosida 
maktabgacha yoshdagi bolalar nutqi va taffakurini rivojlantirish texnologiyalarini qo‘llashning nechogli 
zarurligi, kretivlikning tarbiyachi pedagog faoliyatidagi o‘rni kattaligini hozirgi zamonaviy talablarda 
ko‘rishimiz mumkin. Hozirda maktabgacha ta'lim tizimida interfaol usullar haqida ko‘p fikr-mulohazalar, 
takliflar bildirilmoqda. Shu bilan birgalikda tarbiyachi o‘zining pedagogik faoliyatida kreativ yondoshishi 
zarurligi keltirilgan. 
Kalit so‘zlar: 
Maktabgacha ta'lim tashkiloti, kreativlik, innovasiya, interfaol, pedagogik 
mahorat, profeesional ta'lim-tarbiya, novator 
Bugungi kunda ta'lim sohasini nrivojlantirish, ta'lim sifatini yaxshilash maqsadida 
respublikamizda bir qancha islohotlar amalga oshirilmoqda. Maktabgacha ta'lim sohasini tubdan 
isloh qilish, sohani rivojlantirish malakali kadrlar bilan ta'minlash, Mttlarni yangi zamonaviy talablar 
asosida qayta qurish,rekonstruksiyalash kelajagimiz bo‘lgan bolalarni mukammal ta'lim olishlari uchun 
sohada bir qator o‘zgarishlar, yangiliklar qilindiki, bu sohada aynan ushbu davr tub islohotlar davri bo‘ldi 
desak, soha davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi desak adashmagan bo‘lamiz. 
Maktabgacha davr bu bolada motivatsiya, o‘z o‘zini namoyon etish, o‘z-o‘zini tatbiq eta olish, 
nimanidir bajarish xohish istagi intilishlari rivojlanadigan ajoyib davrdir. Shuning uchun bu soha ota 
onalardan tortib mazkur sohaga mutasaddi bo‘lgan barchaga bolalarning ta'lim olishga tayyorgarligiga 
zamon talablaridan kelib chiqqan holda yondashuvni talab qiladi. Kreativlik tushunchasi(lot, ing. ”kreate- 
yaratish, ”kreative” yaratuvchi ijodkor) ingliz tilidan tarjima qilinganda “ijod” ma'nosini anglatadi. 
Demak, kreativlik yaratish degan ma'noni anglatar ekan, tarbiyachi pedagoglardan o‘z kasbiga ijodiy 
yondashish, ijodiy muhitni yarata olish, ijodkor shaxsni tarbiyalash jarayonida masalalarni nostandart 
usullar bilan hal qilishni bolalarga singdira olishi zarurligi nazarda tutiladi. 
Hozirgi zamonda maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarga ta'lim berishda ularning ijodkorligini 
rivojlantirishda pedagogdan juda katta mahorat oz kasbiga nisbatan fidoiylikni ta'limga kreativ 
yondashishini talab etadi.Albatta, kreativlik tarbiyachi pedagogda o‘z –o‘zidan shakllanib qolmaydi. 
Buning uchun tarbiyachi pedagog o‘z ustida tinmay ishlashi, kreativ fikrlashi, kreativ faoliyat 
jarayonlarini tashkil etishi lozim. Bundan tashqari tarbiyachi pedagog faoliyatida innovatsiyadan ma'lum 
bir faoliyatda shakl, metodlar muammolarni yechishdagi yangicha yondashuvlardan 
foydalana olishi shartdir. Yangilikni qabul qilish va uni amalga oshirishga tayyor shaxs bo‘lishi, 
o‘z shaxsiy amaliyotida doimiy yangilik izlaydigan novator bo‘lishi kerak. 
Tarbiyachi pedagogning kreativ potensialini quyidagicha belgilash mumkin: Birinchidan, maqsadli 
motivli yondashuv(bunda pedagogning qiziqishlari, motivlari ta'limiy faoliyatlarni tashkil etishga 
intilishida ko‘rinadi). 
Ikkinchidan, tezkor yondashuv(mantiqiy fikrlashga doir harakatlar amaliy faoliyat usullaridan 
foydalanishida ko‘rinadi). 
Uchinchidan, refleksiv baholash(bunda o‘z –o‘zini tahlil qilish o‘z o‘zini baholashda ko‘rinadi). 
Tarbiyachi pedagog o‘zida kreatilikni rivojlantirishda quyidagilarga e'tiborini qaratmog‘i lozim: 
1.
O‘quv mashg‘ulotlarni tashkil etishda nostandart usullardan foydalanish. 
2.
O‘zida tanqidiy, kreativ tafakkurni shakllantirish va rivojlantirish. 

---

227 
3.
Ijodiy fikirlash, yangi g‘oyalarni o‘ylab topishga intilish yangilik yaratishga intilish. Bir qolipda 
fikrlamaslik. 
4.
Bolalarning har qanday yutuqlarini maqtashi, rag‘batlantirishi 
5.
Bolalarga nisbatan ijodiy yondoshish va ijodiy muhitni tashkil qilish 
6.
Muammoni qo‘yish yoki muammoli vaziyatni yaratish 
7.
Kreativ maydonni yarata olish. 
8.
Kreativ insonlar bilan ko‘proq muloqotda bo‘lish. Bu kabi sifatlarni o‘zida mujassamlashtirish 
uchun tarbiyachi pedagog o‘z ustida tinmay mehnat qilishi talab etiladi. Chunki hozirgi rivojlanish asrida 
eski bir qolipdagi mashg‘ulotlar zamon talablariga javob bermaydi. Zamonaviy pedagogika kreativlikni 
talab qiladi. 
Bolalarda kreativlikni rivojlantirishda quyidagilarga e'tiborni qaratish zarur. 
1)
Bolalar tomonidan berilgan savollarga to‘g‘ri javob berish. Biz bilamizki, bolalarda yoshi 
ulg‘aygan sari nazar doirasi kengayadi va ko‘rgan, eshitgan narsalari haqida ularda ko‘plab savollar 
tug‘iladi .Shularni hisobga olgan holda bolalarning har bir bergan savollariga e'tiborli bo‘lish va to‘liq 
javob berish talab qilihadi. 
2)
Realizm talab qilmaslik, bolaning fantaziasiga erk berish. Bolalar tomonidan 
mustaqil faoliyatni tashkil etishi uchun imkoniyat yaratish. Bola o‘zi xoxlagan tanish ertak 
asosida, ko‘rgan multifilmi asosida tomoshalar yaratishi mumkin. Bolalaring qiziqishlariga e'tibor 
qaratish. Imkon boricha ularning istaklarini qondirishga harakat qilish. Aynan tarbiyachi bolarning ijodiy 
rivojlanishi uchun eng yuqori imkoniyatlarni yaratgan holda materialni tanlaydi va uyshtiradi Bolalar o‘z 
his tuyg‘ularini ifodalashda o‘zlarini erkin sezishlari ham tarbiyachining kreativligiga va o‘z kasbiga 
yondashuviga bog‘liq. 
3)
Tarbiyachi boladagi o‘ziga xoslikni inkor qilmasligi, tashkil etilayotgan o‘yinli ta'limiy 
faoliyatlarga mos bolalarni muhokamaga chorlovchi fikrlashga undovchi mavzularni o‘rtaga tashlashi 
kerak. Ana shu jihatlarga e'tibor berilsa maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarda ijodkorlik yaxshi 
rivojlanadi. 
Tarbiyachi bu- faqat hamma bilan oson til topishadigan insongina emas,balki bolalarni 
rivojlanishi uchun eng yuqori imkoniyatlarni yaratgan holda materiallarni tanlaydigan insondir. 
Bolalarning kreativ, ijodiy rivojlanishi uchun imkoniyat yaratish, bolalar o‘z his tuyg‘ularini ifodalashda 
o‘zlarini erkin sezishlari tarbiyachining pedagogik mahoratiga, kreativligiga bog‘liq.