Universitetining jizzax filiali "psixologiya" kafedrasi "psixologik trening asoslari"

Trenerning emotsional ta'sirchanlik qobiliyati 
Trener o'zidagi istak-xohishni aniq namoyon qilish orqali ishti- rokchilarni o'yinni boshlashga 
qiziqtirishi lozim. O'yinni boshlash uchun qilingan taklif jonli, quvnoq tarzda aytilishi va ishtirokchi- 
larni harakatga keltirishi kerak. Guruhdan o'yinni boshlashga bo'lgan xohishini so'rash tavsiya 
etilmaydi, chunki ko'pchilik ishtirokchilar uchun bu noodatiy hol bo'lib, ular o'yinga qatnashishdan 
bosh tortishi mumkin. Shuning uchun guruhni tanlash imkoniyatini ko'tarinki kayfiyat bilan 
qiziqtirish va faolligini oshirish kerak. 
Trener o'yinning borishini, uning jadalligi va sur'atini aniqlab olishi muhim. Agar o'yin 
cho'zilib ketadigan bo'lsa, uni tezlatishga, ishtirokchilarni qiziqtirish uchun ko'tarinki ruhda 
tugatishga harakat qilish zarur. 
Trening o'tkazuvchi uchun shart bo'lgan talablar
. 
1.
Muhokama tashkil qilish, ishchi guruhi uchun qoidalar ishlab chiqish va har bir 
mashg'ulotda trener treningning maqsadi vazifasini batafsil tushuntirish. 
2.
Navbatdagi mashg'ulot instruktsiyasini berish. 
3.
Qatnashuvchilar savollariga javob berish va ular bajarayotgan ishni nazorat qilish. 

---

4.Senariy mazmunini trening maqsadi asosida tahlil etish. 
1.
Trening haqida qatnashuvchilar bilan fikr almahish. 
2.
Qatnashuvchilar ematsional holatini nazorat qilish va ularga psixologogik yordam 
berish. 
3.
Har bir mashg'ulotda yakun yasash va uyga vazifa berish. 
4.
Mashg'ulot oxirida siz haqingizda qatnashuvchilar o'z fikrini bayon qilishlariga imkon 
berish. 
Trening o'tkazish davomida uning qatnashchilarini shaxsiy muloqot usullarini va o'zining 
boshqalarga nisbatan pozitsiyasini yaqqol anglash protsesini rag'batlantirish kerak. 
Trening mashg'ulotlari do'stona, samimiy va ixtiyoriy tarzda o'tkaziladi. Trening o'tkazishdagi 
shartlar buyicha ma'lum qoidaga rioya qilinmasa, u ijobiy natija bermaydi. 
Psixologik trening o'tkazishning umumiy qoidalari. 
1)
Barcha qatnashchilar doira bo'lib o'tirishlari kerak: 
2)
Qatnashchilar soni 15 tadan ortmasligi shart. 
3)
Psixolog qatnashchilar bilan birga trening barcha topshiriqlarini bajarishi shart. 
4)
Qatnashchilarning har biri hamma mashg'ulotlarda qatnahish lozim. 
5)
Treningni boshqaruvchi mashg'ulotlarini mahorat bilan boshqarish kerak ya'ni 
kishining, mijozning shaxsiyatiga tegadigan, uyaltiradigan vaziyatlardan kochish va har bir mijozning 
fikrini ma'qullash va uni ragbatlantirib turishi kerak. 
6)
Boshqaruvchi qo'yilgan muammolarini qatnashuvchilarning o'zlari hal qilishlari uchun 
qulay haroit yaratish kerak. 
7)
Mashg'ulot davomida qatnashchilarda o'z taasurotlarini yozib borishi uchun kundalik 
tutishga ruxsat etiladi. 
8)
Har bir qatnashchi fikrini albatta har bir mashq davomida bildirishi lozim. 
9)
Hamma boshqalarni diqqat -e'tibor bilan tinglashi kerak. 
10)
Hamma qatnashchilar ro'y-rost samimiy va ichidagi gapni gapirishi shart. 
11)
Qatnashchining biron-bir nuqsoniga e'tibor bermasligi kerak. 
12)
Trening borishi jarayonida hech kimga hech qanday maslahat berish mumkin emas. 
13)
Trening jarayonida bemalol ‘bu erda' va ‘hozir' kabi so'zlarni ishlatish shart . 
14)
Boshqaruvchi har bir mashg'ulot oxirida yakun yasab qatnashchilardan qanaqa yoki 
qanday yangilik olganlarini ularda qanday o'zgarish bo'lganini so'rashi kerak. 
15)
Boshqaruvchi albatta uyga vazifa berishi va bajarilishini nazorat qilishi kerak. 
Suningdek, treningni samarali chiqishida ishtirokchilarning ham ta'siri kuchli bo'lib 
hisoblanadi. Bunda insonning kommunikativ qobiliyatlari uning rivojlanishining sharti bo'lib xizmat 
qiladi. Keng ma'noda aloqa mahoratini oshirish insonning shaxsiy fazilatlari majmuasini, uning 
ijtimoiy munosabatlarini o'zgartirmasdan, ijtimoiy dunyoga va o'ziga bo'lgan umumiy munosabatini 
qayta ko'rib chiqmasdan amalga oshirilmaydi. Ijtimoiy-psixologik treningni oldingi ko'pgina 
vazifalari endi alohida yo'nalishlarda ajratilgan. Jumladan, IPTda quyidagi kommunikativ ish 
yo'nalishi va tegishli vazifalarni ajratish mumkin. 
Kommunikativ kompetentsiyani rivojlantirish
.
Bunga misol qilib aloqa bo'yicha trening 
guruhini keltirish mumkin. Ularning asosiy vazifalari: 
- muloqotda psixologik aloqani o'rnatish va qo'llab-quvvatlash qobiliyatini rivojlantirish; 
- boshqa odamlar bilan o'zaro munosabatlardagi o'zlarining imkoniyatlari va cheklovlarini 

---

bilish; 
- samarali aloqaga xalaqit beradigan ichki to'siqlar va qisqishlarni bilish va olib tashlash; 
- boshqa odamning xatti-harakatlarini oldindan bilish qobiliyatini rivojlantirish va boshqalar.