Universitetining jizzax filiali "psixologiya" kafedrasi "psixologik trening asoslari"

2-
 
MAVZU: TRENERNING SHAXSI VA KVALIFIKATSIYASI. (4 soat) 
Reja 
1.
Trening guruhida boshlovchi xatti harakatini asosiy tamoyillari.
2.
 
Trening o'tkazuvchi uchun shart bo'lgan talablar
 
Trening guruhida boshlovchi xatti harakatini asosiy tamoyillari.
Qaysi guruh faoliyati asosida qurilgan bir qator tamoyillar mavjud. Bu tamoyillarga rioya 
qilish guruh rahbari tomonidan kuzatib boriladi va u tomonidan ishning turli bosqichlarida joriy 
etiladi. 
Modellashtirish tamoyili. Trening ishtirokchilar salbiy va ijobiy xatti-harakatlarni namoyish 
etadigan turli xil Real vaziyatlarni taqlid qiladi. 
Yangilik tamoyili joriy etilgan mashqlarning o'ziga xosligi va o'yindagi sheriklarning doimiy 
o'zgarishini nazarda tutadi. 
Tadqiqot tamoyili. Guruh qo'yilgan muammolar echimini mustaqil ravishda topadi. 
Teskari aloqa tamoyili videoni tomosha qilish va guruhning boshqa a'zolariga fikr bildirish 
orqali ta'minlanadi. 
Diagnostika tamoyili. Murabbiy guruh va alohida ishtirokchilarning shartlarini doimiy 
ravishda tashxis qilib turishi kerak. 
5
Каган В. Е.
Психотерапия для всех и для каждого. — М.: ЭКСМО-Пресс, 1998. 
6
Торп С., Клиффорд Дж.
Коучинг: руководство для тренера и менеджера. СПб.: Питер, 2004. С. 18. 

---

Maqsadni belgilash tamoyili. Murabbiy guruh faoliyatining turli omillariga qarab guruh 
ishining maqsadlarini oldindan belgilab olishi va ish jarayonida ularni o'zgartirishi kerak. 
Faollik tamoyili guruh a'zolarining doimiy faolligini nazarda tutadi. 
Ishonch va maxfiylik tamoyili guruh a'zolarining ochiqligi va samimiyligini nazarda tutadi, 
bu esa guruhda sodir bo'layotgan hodisalar haqidagi ma'lumotlarni oshkor qilmaslik sharti bilan 
ta'minlanadi. 
"Bu erda va hozir" tamoyili trening davomida ishtirokchilar bilan sodir bo'lgan voqealarga 
qaratilgan. Ushbu tamoyil tufayli psixologik himoya shakli bo'lishi mumkin bo'lgan abstrakt 
mavzulardagi suhbatlar bostiriladi. 
Shaxslashtirish (personifikasiya) tamoyili bayonnomalarni konkretlashtirish va ularni aniq 
ishtirokchilarga nisbat berishni, shaxssiz bayonnomalarni taqiqlashni talab qiladi. 
His-tuyg'ularini eksplikasiya (tushuntirish, biror-bir holatni, xodisaning mazmun mohiyatini 
tushuntirish) tamoyili hisobot taqdim qachon hamkorlar o'z tajriba va his-tuyg'ularini tavsifi tavsiya. 
Trenerga qo‘yiladigan talablar. Tuzilishi nuqtai nazaridan har qanday trenind guruhlarining 
psixologik tayyorgarligining tarkibiy qismlari quyidagilardir: 
- treningning maqsad va vazifalari; 
- guruh ishiga asoslangan tamoyillar; 
- trenerning treningda tutgan o'rni va vazifalari; 
- foydalanilgan uslubiy vositalar va metodlar. 
Ijtimoiy-psixologik mashg'ulotlarning etakchi maqsadi sifatida ko'plab mualliflar muloqot 
malakasini oshirishni ta'kidlashadi. Hozirgi vaqtda IPTni faqat aloqa o'rnatish bilan bog'lash mumkin 
emas, ammo bu konseptsiya kengaytirilgan taqdirdagina ishtirokchilarning shaxs sifatida 
shakllantiradi va rivojlantiradi, jamiyatda, boshqa odamlar bilan muloqot va o'zaro munosabatlar 
jarayonida shakllantiradi. 
Trening mashg'ulotlari o'tkazish uchun ishtirokchilarni qiziqtirish kerak. Ularning mustaqil 
ishlashlariga imkoniyat yaratish kerak. Biron-bir qatnashuvchini muhokama qilish ta'qiqlanadi, 
chunki u sudlanuvchi emas. Biror shaxs o'z “Men”ini boshqalardan ustun tutmasligi kerak. Psixolog 
esa mutaxassisman deb ro'kach qilmasligi kerak. O'z harakteri bilan qatnashuvchilarni 
cho'chitmasligi, xavasini ham keltirmasligi kerak.