Университети

Археология экспедициялари
— моддий маданият ёдгорликларини дала-
тадқиқот йўли билан ўрганиш учун ташкил қилинадиган экспедициялар. 
Уларни и.т. институтлари, олий ўқув юртлари, музейлар ва улкашунослик 
тўгараклари ташкил этади. Кўпинча, комплекс равишда тузилиб, таркибига 
археологлардан ташқари этнограф,антрополог, географ, тупроқшунос, 
биолог, ботаник ва б. олимлар киритилади. Узоқ йиллар ишлашга 
мўлжалланиб, мустақил ишлайдиган отряд ва гуруҳлардан иборат қилиб 
тузилади. Ҳар бир экспедициянинг ўзига хос низоми, илмий кенгаши, махсус 
базаси булади.
Археологиянинг иш услуби
— моддий маданият ёдгорликлари мавжуд 
жойнинг табиий географик тузилишига ва улардаги тарихий-маиший ҳолатга 
қараб 
тадқиқот 
ишларини 
белгилаш: 
1) 
археологик 
ахтариш 
(рекогносцировка)дан иборат бўлиб, унда маълум жойда қайси турдаги 
ёдгорликлар: шаҳар харобалари, қад. қабристонлар, масканлар ва ҳ.к. 
борлигини, уларнинг тахминий даврларини белгилаб чи кади; 2) археологик 
синов (разведка)да ҳар бир ёдгорликни синов тариқасида қисман қазиб 
кўриб, унинг бунёдга келган замони, умри, хусусияти каби томонларини 
аниқлаб олади; 3) муқим (стационар) археологик қазиш турли археологик 
текширишнинг якунловчи босқичи бўлиб, унда синаб кўрилган ёдгорлик 
бошдан-оёқ батамом қазиб текширилади, тугалланган тарихий хулосалар 
чиқарилади. 
Археометрия 
(
Archaeometry) – илмий методологик даврлаштириш ёки 

---

64 
археологик методолокия, масалан, радиокарбон даврлаштириш, статистика 
ва масофавий саноқ ва ҳ.к. 
Ёзма манбалар
– инсон томонидан ёзиб қолдирилган барча манбалар. 
Жанг майдони археологияси
(
Battlefield archaeology)
– қадимги жанглар 
ўтган майдонларни тадқиқ этувчи археология.